ΚΡΙΣΤΟΦ ΚΙΣΛΟΦΣΚΙ - ΖΜΠΙΓΚΝΙΟΥ ΠΡΑΙΣΝΕΡ (10 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ)
Θυμάμαι - μικρός ακόμα - 2 αφίσσες να με έχουν στοιχειώσει. και οι 2 με το ίδιο κορίτσι επί χάρτου. το ίδιο υπέροχο βλέμμα, εκφραστικό, ονειρικό... Η Ιρέν Ζακομπ ήταν το κορίτσι αυτό. Η πρωταγωνίστρια δύο εξαιρετικών ταινιών που σημάδεψαν την δεκαετία του '90. Η πρώτη ήταν "Η διπλή ζωή της Βερονικ" ενώ η δεύτερη "Τρια χρώματα : Η κόκκινη ταινία". κάποιοι΄γοητεύτικαν από την αφίσα τησ Βερονικ ( η οποία μου άρεσε, καμία αντίρρηση). όμωσς εγώ είχα τρελλαθεί με το κορίτσι στην αφίσα της Κόκκινης ταινίας (όχι αυτή που είναι παρέα με τον Τρεντινιάν) που κοιτάει μονη τόσο μελαγχολικά στο κενό... την είχα αγοράσει κιόλας αλλά κατά έναν περιέργο τρόπο εξαφανίστηκε... αυτές τις μέρες έχω την ευκαιρία να την ξαναδώ στο Μουσείο Κινηματογράφου σε μια έκθεση αφίσας που κάνει το Μουσείο στον χώρο του σε συνεργασία με το Μουσείο Κινηματογράφου του Λοτζ. θα πάω για να ξαναδω αυτό το μελαγχολικό βλέμμα της Ζακομπ, ένα βλέμμα που τότε ερωτεύτηκα, και για να ξαναθυμηθώ έναν υπέροχο σκηνοθέτη, τον κριστόφ Κισλόφσκι ενώ στα αυτία μου θα τρυγίριζουν οι μελωδίες του μόνιμου συνεργάτη του στην μουσική, του Ζμπιγκνιου Πραισνερ. Θα πάρω ως όχημα τη μουσική αυτή και θα ταξιδέψουμε στη Γαλλία και στην Πολώνία εκεί όπου τα κινηματογραφικά όνειρα του Κριστοφ Κισλόφσκι και του Ζμπιγκνιεφ Πραισνερ έγιναν αλήθεια...
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ
Ο Κισλόφσκι ξεκίνησε από την Σχολή Κινηματογράφου του Λοτζ, φυτώριο για τον πολωνικό κινηματογράφο. Για πολλά χρόνια ταλαντευόταν μεταξύ ντοκιμαντέρ και μικρού μήκους ταινιών. Για τον ίδιο τον Κισλόφσκι το ντοκιμαντέρ αποτελεί την ανώτερη μορφή της κινηματογραφικής τέχνης ακόμα κι από τις ταινίες μυθοπλασίας. Αυτό το τεκμηρίωνε ως εξής: «Η ζωή είναι πιο έξυπνη από εμάς και δημιουργεί καταστάσεις πιο ενδιαφέρουσες από αυτές που εμείς θα μπορούσα να επινοήσουμε». Αυτή η αντίληψη αντικατοπτρίζεται και στις εικόνες των ταινιών του. Η αμεσότητα, η βουτιά μέσα στην κοινωνία, ο ρεαλισμός δεσπόζουν στο έργο του δένοντας μοναδικά με τον μόνιμο προβληματισμό του για το απρόβλεπτο και το τυχαίο. Όλα αυτά μαζί είναι αναγκαία στοιχεία για να κατανοήσεις τη ζωή. Και η ζωή αποτυπώνεται καταπληκτικά στις ταινίες του Κριστοφ Κισλόφσκι
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΜΙΚΡΗ ΕΡΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Πίσω από το κινηματογραφικό δίδυμο με το οποίο ασχολούμαστε σήμερα κρύβεται και ένα τρίτο πρόσωπο εξίσου άξιο προσοχής. Πρόκειται για τον συνσεναριογράφο του Κισλοφσκι Κριστοφ Πιεσεβιτς. Δικηγόρος στο επάγγελμα ξεκίνησε τη συνεργασία του με τον Κισλόφσκι το 1985 με την ταινία «Χωρίς τέλος». Η γνωριμία τους είχε πραγματοποιηθεί τυχαία λίγα χρόνια νωρίτερα σε μια περίεργη εποχή για την Πολωνία, όταν επιβλήθηκε ο στρατιωτικός νόμος στη χώρα. Αυτό ακριβώς ήταν και το θέμα της πρώτης συνεργασίας τους. Μια συνεργασία που συνεχίστηκε και απέφερε 17 σενάρια (όλα σκηνοθετημένα από τον Κισλόφσκι), τα οποία μεταφράστηκαν σε 10 γλώσσες, έγιναν βιβλία και έδωσαν την ευκαιρία στο συγγραφικό δίδυμο να διεκδικήσει το βραβείο σεναρίου πολλές φορές φτάνοντας μάλιστα το 1994 μέχρι τα Όσκαρ. Σήμερα ο Πιέσεβιτς αποτελεί μια σεβάσμια φιγούρα για την Πολωνία, μέλος της Ακαδημίας των Όσκαρ, αρθρογράφος σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες ενώ για θήτευσε και στην πολιτική ζωή της πατρίδας του ως Γερουσιαστής.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΤΡΙΑ ΧΡΩΜΑΤΑ:ΜΠΛΕ ΤΑΙΝΙΑ
Οι ταινίες του Κισλόφσκι λειτουργούν με τις σιωπές. Σιωπές εκκωφαντικές που φέρνουν τους ήρωες των ταινιών απέναντι στη ζωή και στις πράξεις τους. Η μοιρολατρία είναι αγαπημένο συστατικό στο σενάριο. Σαν να κοιτούν έναν καθρέφτη αποδεχόμενοι ότι κι αν βλέπουν σε αυτόν. Ένα ακόμα πιο απαραίτητο στοιχείο στις ταινίες του Κισλόφσκι είναι η μουσική. Με αυτήν αποτυπώνει, χαρτογραφεί με απόλυτο τρόπο τις σκέψεις και την ψυχολογία του κάθε ήρωα. Πολύτιμος συνεργάτης σε αυτό το ψυχογράφημα ο Ζμπιγκνιεφ Πραισνερ, διάσημος μουσικοσυνθέτης χάρη στη συνεργασία του με τον Κισλόφσκι. Όλο το τελευταίο κομμάτι της πορείας του Κισλόφσκι, που τον ανέδειξε και διεθνώς, μουσικά υπογράφεται από τον Πραισνερ. Δεκάλογος, Μικρή ιστορία για έναν φόνο, Μικρή ερωτική ιστορία, Διπλή ζωή της Βερονικ και το τρίπτυχο Μπλε, Λευκή και Κόκκινη ταινία. Με διάθεση είτε ψυχαναλυτική, είτε παιγνιώδης (αυτό το τελευταίο φαίνεται με τον ανύπαρκτο Ολλανδό συνθέτη Βαν Ντεν Μπουντενμαιερ τον οποίο ο Κισλόφσκι και ο Πράισνερ εμφανίζουν συχνά πυκνά σαν άκουσμα) οι 2 συνεργάτες αποτελούν ένα από τα καλύτερα κινηματογραφικά δίδυμα της τελευταίας δεκαετίας του 20ου αιώνα.
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ
Και ήρθε η ώρα να δούμε λίγο το βιογραφικό του μουσικού της παρέας. Ζμπιγκνιεφ Πραισνερ. 51 χρονών σήμερα έχει υπογράψει τη μουσική σε πάνω από 40 ταινίες, κατά κύριο λόγο Ευρωπαίων σκηνοθετών όπως η ΑΝιέσκα Χολαντ, ο Εκτορ Μπαμπένκο και ο Λουι Μαλ. Πρόκειται για μια αξιοθαύμαστη περίπτωση μουσικού όχι μόνο για αυτό αλλά πολύ περισσότερο γιατί είναι αυτοδίδακτος. Δεν πήγε σε κανένα ωδείο αλλά επειδή η αγάπη του για την μουσική είναι μεγάλη κατάφερε όχι απλά να διαβάζει και να γράφει νότες αλλά να συνθέτει ολόκληρα συμφωνικά έργα και σάουντρακς. Κύρια επιρροή στο έργο του, όπως έχει παραδεχτεί και ο ίδιος είναι Πολωνοί συνθέτες του 19ου αιώνα αλλά και κλασικοί συνθέτες όπως ο Σιμπέλιους και ο Παγκανίνι. Λάτρης της μελωδίας και της κλασικής φόρμας στην μουσική ενώ αποφεύγει τους νεωτερισμούς και τον μοντέρνο προσανατολισμό και τον πειραματισμό στον ήχο.
Το 1981 γράφει την πρώτη κινηματογραφική μουσική για την ταινία του Αντονι Κράουζε «Δελτίο Καιρού». Εκεί τον πρόσεξε ο Κισλόφσκι και του πρότεινε να συνεργαστούν για την ταινία που ετοίμαζε εκείνο τον καιρό με τίτλο «Χωρίς τέλος», μια μεταφυσική πολιτική ταινία, που έτυχε να πολεμηθεί τόσο από το πολιτικό κατεστημένο όσο και από την Καθολική Εκκλησία της Πολωνίας. Οι ίδιοι βέβαια δεν το έβαλαν κάτω και το επόμενο βήμα ήταν αυτό που τους χάρισε τη διεθνή αναγνώριση, τις διθυραμβικές κριτικές και τα βραβεία σε διάφορα φεστιβάλ και διοργανώσεις. Επρόκειτο για μια σειρά από 10 σπονδυλωτές ιστορίες με κύριο άξονα το γραπτό δίκαιο που απέδωσε ο Θεός στους ανθρώπους μέσω του Μωυσή και τίτλος της «Ο δεκάλογος»
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΔΙΠΛΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΒΕΡΟΝΙΚ
Νοέμβριος 1995. ο Κισλόφσκι έχει ανακοινώσει ότι αποσύρεται από τον κινηματογράφο εδώ και καιρό. Στη Θεσσαλονίκη το Φεστιβαλ Κινηματογράφου και ο επικεφαλής του τότε Μισέλ Δημόπουλος αποφασίζουν να τιμήσουν τον Πολωνό σκηνοθέτη με μια αναδρομική ρετροσπεκτίβα που αφορά το σύνολο της πορείας του. Πρόκειται για ένα από τα καλύτερα αφιερώματα που έκανε το Φεστιβάλ στα 13 χρόνια της θητείας του Δημόπουλου (προσωπικά το ξεχωρίζω όπως και αυτά του Σαμπρολ, του Όσιμα και του Γουονκ Καρ Βαι). Το στοίχημα του Φεστιβάλ είναι να φέρει τον ίδιο τον Κισλόφσκι στην Θεσσαλονίκη. Μέχρι και την τελευταία στιγμή αυτό δεν κατέστη δυνατό. Η επίσημη δικαιολογία :Σοβαρά προβλήματα υγείας. Το φεστιβάλ τελείωσε, ο χειμώνας έφυγε. Λίγους μήνες μετά από τις εφημερίδες μια θλιβερή είδηση θα κάνει τον γύρο του κόσμου. Ο Πολωνός σκηνοθέτης Κριστοφ Κισλόφσκι άφησε την τελευταία του πνοή. Το ημερολόγιο έγραφε 13 Μαρτίου 1996. πέρασαν κιόλας δέκα χρόνια αλλά πάντα θα θυμόμαστε τον σπουδαίο σκηνοθέτη έχοντας πάντα την ίδια πίστη στο έργο του, την ίδια ελπίδα για κάτι διαφορετικό, που είχε και αυτός την ίδια αγάπη.
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΤΡΙΑ ΧΡΩΜΑΤΑ : ΛΕΥΚΗ ΤΑΝΙΑ
Σκέφτομαι πως μπορεί σήμερα, 10 χρόνια μετά τι είναι οι ταινίες του Κριστοφ Κισλόφσκι για όλους εμάς. Ίσως ένα όνειρο, ένα σχόλιο για τη ζωή όπως την παρατηρούσε ο ίδιος μέσα από τον φακό και τις σημειώσεις του. Ο Ζμπιγκνιεφ Πραισνερ συνεχίζει να γράφει μουσική για τον κινηματογράφο και το θέατρο, σκεπτόμενος πάντα τον σπουδαίο φίλο του. Το ίδιο και ο Κριστόφ Πιέσεβιτς, που κάνει πράξη το όραμα μιας νέας τριλογίας που είχε συγγράψει με τον Κισλόφσκι και είχε σαν θέμα τον Παράδεισο, την Κόλαση και το Καθαρτήριο, τα τρία επίπεδα της μετά θάνατον ζωής για τους Καθολικούς. Απόντος Κισλόφσκι το 2002 ο Γερμανός Τόμ Τικβερ γυρίζει το πρώτο μέρος, τον «Παράδεισο» με τους Κειτ Μπλάνσετ και Τζιοβάνι Ριμπίσι. Πέρυσι ο Βόσνιος Ντάνις Τάνοβιτς ασχολήθηκε με την «Κόλαση μέσα μας», μια σπονδυλωτή ταινία που αφηγείται την ιστορία τριών αδερφών (Εμανουελ Μπεαρ, Καριν Βιαρ, Μαριν Γκιγεν) που άνοιξε το περυσινό φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Το 2004 ο Γουονγκ καρ Βαι φανερώνει μέσα στην ταινία του 2046, την επιρροή και τον θαυμασμό του για τις ταινίες του Κισλόφσκι και την μουσική του Πράισνερ. Όπως φαίνεται ο πολωνός μπορεί να αναχώρησε για το ταξίδι του προς τα άστρα, η παρουσία του όμως για την τέχνη του σινεμά και για όσους την αγαπούν θα είναι πάντα η ίδια και πάντα αληθινή…
Και όπως αναφέρει ένα ποίημα της Πολωνέζας ποιήτριας Βισλάβα Σιμπόρσκα
Μα κάθε αρχή
Είναι μόνο μια συνέχεια
Και το βιβλίο της μοίρας είναι
Πάντα ανοιχτό στη μέση...
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΚΟΚΚΙΝΗ ΤΑΙΝΙΑ
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ
Ο Κισλόφσκι ξεκίνησε από την Σχολή Κινηματογράφου του Λοτζ, φυτώριο για τον πολωνικό κινηματογράφο. Για πολλά χρόνια ταλαντευόταν μεταξύ ντοκιμαντέρ και μικρού μήκους ταινιών. Για τον ίδιο τον Κισλόφσκι το ντοκιμαντέρ αποτελεί την ανώτερη μορφή της κινηματογραφικής τέχνης ακόμα κι από τις ταινίες μυθοπλασίας. Αυτό το τεκμηρίωνε ως εξής: «Η ζωή είναι πιο έξυπνη από εμάς και δημιουργεί καταστάσεις πιο ενδιαφέρουσες από αυτές που εμείς θα μπορούσα να επινοήσουμε». Αυτή η αντίληψη αντικατοπτρίζεται και στις εικόνες των ταινιών του. Η αμεσότητα, η βουτιά μέσα στην κοινωνία, ο ρεαλισμός δεσπόζουν στο έργο του δένοντας μοναδικά με τον μόνιμο προβληματισμό του για το απρόβλεπτο και το τυχαίο. Όλα αυτά μαζί είναι αναγκαία στοιχεία για να κατανοήσεις τη ζωή. Και η ζωή αποτυπώνεται καταπληκτικά στις ταινίες του Κριστοφ Κισλόφσκι
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΜΙΚΡΗ ΕΡΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Πίσω από το κινηματογραφικό δίδυμο με το οποίο ασχολούμαστε σήμερα κρύβεται και ένα τρίτο πρόσωπο εξίσου άξιο προσοχής. Πρόκειται για τον συνσεναριογράφο του Κισλοφσκι Κριστοφ Πιεσεβιτς. Δικηγόρος στο επάγγελμα ξεκίνησε τη συνεργασία του με τον Κισλόφσκι το 1985 με την ταινία «Χωρίς τέλος». Η γνωριμία τους είχε πραγματοποιηθεί τυχαία λίγα χρόνια νωρίτερα σε μια περίεργη εποχή για την Πολωνία, όταν επιβλήθηκε ο στρατιωτικός νόμος στη χώρα. Αυτό ακριβώς ήταν και το θέμα της πρώτης συνεργασίας τους. Μια συνεργασία που συνεχίστηκε και απέφερε 17 σενάρια (όλα σκηνοθετημένα από τον Κισλόφσκι), τα οποία μεταφράστηκαν σε 10 γλώσσες, έγιναν βιβλία και έδωσαν την ευκαιρία στο συγγραφικό δίδυμο να διεκδικήσει το βραβείο σεναρίου πολλές φορές φτάνοντας μάλιστα το 1994 μέχρι τα Όσκαρ. Σήμερα ο Πιέσεβιτς αποτελεί μια σεβάσμια φιγούρα για την Πολωνία, μέλος της Ακαδημίας των Όσκαρ, αρθρογράφος σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες ενώ για θήτευσε και στην πολιτική ζωή της πατρίδας του ως Γερουσιαστής.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΤΡΙΑ ΧΡΩΜΑΤΑ:ΜΠΛΕ ΤΑΙΝΙΑ
Οι ταινίες του Κισλόφσκι λειτουργούν με τις σιωπές. Σιωπές εκκωφαντικές που φέρνουν τους ήρωες των ταινιών απέναντι στη ζωή και στις πράξεις τους. Η μοιρολατρία είναι αγαπημένο συστατικό στο σενάριο. Σαν να κοιτούν έναν καθρέφτη αποδεχόμενοι ότι κι αν βλέπουν σε αυτόν. Ένα ακόμα πιο απαραίτητο στοιχείο στις ταινίες του Κισλόφσκι είναι η μουσική. Με αυτήν αποτυπώνει, χαρτογραφεί με απόλυτο τρόπο τις σκέψεις και την ψυχολογία του κάθε ήρωα. Πολύτιμος συνεργάτης σε αυτό το ψυχογράφημα ο Ζμπιγκνιεφ Πραισνερ, διάσημος μουσικοσυνθέτης χάρη στη συνεργασία του με τον Κισλόφσκι. Όλο το τελευταίο κομμάτι της πορείας του Κισλόφσκι, που τον ανέδειξε και διεθνώς, μουσικά υπογράφεται από τον Πραισνερ. Δεκάλογος, Μικρή ιστορία για έναν φόνο, Μικρή ερωτική ιστορία, Διπλή ζωή της Βερονικ και το τρίπτυχο Μπλε, Λευκή και Κόκκινη ταινία. Με διάθεση είτε ψυχαναλυτική, είτε παιγνιώδης (αυτό το τελευταίο φαίνεται με τον ανύπαρκτο Ολλανδό συνθέτη Βαν Ντεν Μπουντενμαιερ τον οποίο ο Κισλόφσκι και ο Πράισνερ εμφανίζουν συχνά πυκνά σαν άκουσμα) οι 2 συνεργάτες αποτελούν ένα από τα καλύτερα κινηματογραφικά δίδυμα της τελευταίας δεκαετίας του 20ου αιώνα.
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ
Και ήρθε η ώρα να δούμε λίγο το βιογραφικό του μουσικού της παρέας. Ζμπιγκνιεφ Πραισνερ. 51 χρονών σήμερα έχει υπογράψει τη μουσική σε πάνω από 40 ταινίες, κατά κύριο λόγο Ευρωπαίων σκηνοθετών όπως η ΑΝιέσκα Χολαντ, ο Εκτορ Μπαμπένκο και ο Λουι Μαλ. Πρόκειται για μια αξιοθαύμαστη περίπτωση μουσικού όχι μόνο για αυτό αλλά πολύ περισσότερο γιατί είναι αυτοδίδακτος. Δεν πήγε σε κανένα ωδείο αλλά επειδή η αγάπη του για την μουσική είναι μεγάλη κατάφερε όχι απλά να διαβάζει και να γράφει νότες αλλά να συνθέτει ολόκληρα συμφωνικά έργα και σάουντρακς. Κύρια επιρροή στο έργο του, όπως έχει παραδεχτεί και ο ίδιος είναι Πολωνοί συνθέτες του 19ου αιώνα αλλά και κλασικοί συνθέτες όπως ο Σιμπέλιους και ο Παγκανίνι. Λάτρης της μελωδίας και της κλασικής φόρμας στην μουσική ενώ αποφεύγει τους νεωτερισμούς και τον μοντέρνο προσανατολισμό και τον πειραματισμό στον ήχο.
Το 1981 γράφει την πρώτη κινηματογραφική μουσική για την ταινία του Αντονι Κράουζε «Δελτίο Καιρού». Εκεί τον πρόσεξε ο Κισλόφσκι και του πρότεινε να συνεργαστούν για την ταινία που ετοίμαζε εκείνο τον καιρό με τίτλο «Χωρίς τέλος», μια μεταφυσική πολιτική ταινία, που έτυχε να πολεμηθεί τόσο από το πολιτικό κατεστημένο όσο και από την Καθολική Εκκλησία της Πολωνίας. Οι ίδιοι βέβαια δεν το έβαλαν κάτω και το επόμενο βήμα ήταν αυτό που τους χάρισε τη διεθνή αναγνώριση, τις διθυραμβικές κριτικές και τα βραβεία σε διάφορα φεστιβάλ και διοργανώσεις. Επρόκειτο για μια σειρά από 10 σπονδυλωτές ιστορίες με κύριο άξονα το γραπτό δίκαιο που απέδωσε ο Θεός στους ανθρώπους μέσω του Μωυσή και τίτλος της «Ο δεκάλογος»
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΔΙΠΛΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΒΕΡΟΝΙΚ
Νοέμβριος 1995. ο Κισλόφσκι έχει ανακοινώσει ότι αποσύρεται από τον κινηματογράφο εδώ και καιρό. Στη Θεσσαλονίκη το Φεστιβαλ Κινηματογράφου και ο επικεφαλής του τότε Μισέλ Δημόπουλος αποφασίζουν να τιμήσουν τον Πολωνό σκηνοθέτη με μια αναδρομική ρετροσπεκτίβα που αφορά το σύνολο της πορείας του. Πρόκειται για ένα από τα καλύτερα αφιερώματα που έκανε το Φεστιβάλ στα 13 χρόνια της θητείας του Δημόπουλου (προσωπικά το ξεχωρίζω όπως και αυτά του Σαμπρολ, του Όσιμα και του Γουονκ Καρ Βαι). Το στοίχημα του Φεστιβάλ είναι να φέρει τον ίδιο τον Κισλόφσκι στην Θεσσαλονίκη. Μέχρι και την τελευταία στιγμή αυτό δεν κατέστη δυνατό. Η επίσημη δικαιολογία :Σοβαρά προβλήματα υγείας. Το φεστιβάλ τελείωσε, ο χειμώνας έφυγε. Λίγους μήνες μετά από τις εφημερίδες μια θλιβερή είδηση θα κάνει τον γύρο του κόσμου. Ο Πολωνός σκηνοθέτης Κριστοφ Κισλόφσκι άφησε την τελευταία του πνοή. Το ημερολόγιο έγραφε 13 Μαρτίου 1996. πέρασαν κιόλας δέκα χρόνια αλλά πάντα θα θυμόμαστε τον σπουδαίο σκηνοθέτη έχοντας πάντα την ίδια πίστη στο έργο του, την ίδια ελπίδα για κάτι διαφορετικό, που είχε και αυτός την ίδια αγάπη.
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΤΡΙΑ ΧΡΩΜΑΤΑ : ΛΕΥΚΗ ΤΑΝΙΑ
Σκέφτομαι πως μπορεί σήμερα, 10 χρόνια μετά τι είναι οι ταινίες του Κριστοφ Κισλόφσκι για όλους εμάς. Ίσως ένα όνειρο, ένα σχόλιο για τη ζωή όπως την παρατηρούσε ο ίδιος μέσα από τον φακό και τις σημειώσεις του. Ο Ζμπιγκνιεφ Πραισνερ συνεχίζει να γράφει μουσική για τον κινηματογράφο και το θέατρο, σκεπτόμενος πάντα τον σπουδαίο φίλο του. Το ίδιο και ο Κριστόφ Πιέσεβιτς, που κάνει πράξη το όραμα μιας νέας τριλογίας που είχε συγγράψει με τον Κισλόφσκι και είχε σαν θέμα τον Παράδεισο, την Κόλαση και το Καθαρτήριο, τα τρία επίπεδα της μετά θάνατον ζωής για τους Καθολικούς. Απόντος Κισλόφσκι το 2002 ο Γερμανός Τόμ Τικβερ γυρίζει το πρώτο μέρος, τον «Παράδεισο» με τους Κειτ Μπλάνσετ και Τζιοβάνι Ριμπίσι. Πέρυσι ο Βόσνιος Ντάνις Τάνοβιτς ασχολήθηκε με την «Κόλαση μέσα μας», μια σπονδυλωτή ταινία που αφηγείται την ιστορία τριών αδερφών (Εμανουελ Μπεαρ, Καριν Βιαρ, Μαριν Γκιγεν) που άνοιξε το περυσινό φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Το 2004 ο Γουονγκ καρ Βαι φανερώνει μέσα στην ταινία του 2046, την επιρροή και τον θαυμασμό του για τις ταινίες του Κισλόφσκι και την μουσική του Πράισνερ. Όπως φαίνεται ο πολωνός μπορεί να αναχώρησε για το ταξίδι του προς τα άστρα, η παρουσία του όμως για την τέχνη του σινεμά και για όσους την αγαπούν θα είναι πάντα η ίδια και πάντα αληθινή…
Και όπως αναφέρει ένα ποίημα της Πολωνέζας ποιήτριας Βισλάβα Σιμπόρσκα
Μα κάθε αρχή
Είναι μόνο μια συνέχεια
Και το βιβλίο της μοίρας είναι
Πάντα ανοιχτό στη μέση...
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΚΟΚΚΙΝΗ ΤΑΙΝΙΑ
Σχόλια