ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ : 15 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ...40 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ...ΝΥΝ ΚΑΙ ΑΕΙ ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΙ...

15ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ

Ένα καλοκαιρινό απόγευμα πριν από 15 χρόνια έφυγε ολόφωτος προς τα άστρα, προς τον Σείριο και το υπόλοιπο αστρικό σύμπαν...

Ήταν Ιούνης 1994 και η Ελλάδα ζούσε στον παροξυσμό του Μουντιάλ (στο οποίο τότε είχαμε φτάσει ως ελληνικό ποδόσφαιρο για πρώτη φορά). Ήταν απόγευμα και τα δελτία ειδήσεων ξαφνικά διέκοψαν το πρόγραμμα τους για να ανακοινώσουν μια είδηση : "Έφυγε σήμερα απρος τα άστρα ο Ποιητής. Αυτός που μπορούσε να αισθάνεται και να λέει πως ορεί τα πάντα ορατών και αοράτων ψυχών. Το 1972 έρχοντας ένα περιέργο όραμα, μέσα σε μια δύσκολη σκληρή εποχή (σαν τον Απρίλη του '45) ήλθε σε επαφή με το θείο και έτσι ονομάστηκε Μεγάλος Ερωτικός. Οι γιατροί είπαν πως δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα. Προσπαθώντας να ακτινογραφήσουν την σκέψη του είδαν πως σαν Ποιητής είχε την απολύτη ελευθερία κατακτημένη μέσ' το μυαλό του. Χωρίς ταμπού, χωρίς κομματικοποιήσεις, φτύνωντας κάθε μικροαστισμό και μικροπρέπεια, λατρεύοντας κάθετι αυθεντικά ελληνικό ως παγκόσμιο, με τον έρωτα, το πάθος της ανάγκης της έκφρασης και την αλήθεια της φύσης να αποτελούν ιδανική μορφή ζωής.

Αρχικάν σάστισαν γιατί δεν είχαν ποτέ άλλοτε βγάλει τέτοια διάγνωση. Τότε ένα παιδί τούς φανερώθηκε και τους είπε πως αυτή η διάγνωση έπρεπε να γίνει γνωστή στους ανθρώπους για να απαλλαχθούν από τα βάρη που τους ταλάνιζαν, για να νιώσουν το ίδιο ελεύθεροι όπως κι ο Ποιητής. Μα εκείνοι και πάλι σάστισαν και δεν κατάλαβαν τι έγινε και τι θα συμβεί από 'δω και πέρα. Έξαφνα το παιδί χάθηκε από το μπροστά τους. Μαζί του χάθηκε και ο ποιητής".

Αυτά είπαν οι δημοσιογράφοι στα δελτία τους σκορπίζοντας την λύπη σε όσους ξέρανε πως το Μουντιάλ ήταν απλά ένας παροξυσμός της στιγμής, μα η φυγή του Ποιητή κάτι ολότελα διαφορετικό και τόσο σημαντικό...

40 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

Ο Μάνος Χατζιδάκις ζει αυτοεξόριστος στην Αμερική. Έφτασε νιώθωντας την ανάγκη μιας νέας αρχής σε μια χώρα που έβραζε από την ελευθεριότητα του έρωτα, της αμφισβήτησης και του σεξ ντραγκς εντ ροκ εν ρολ. Το Βιετνάμ συγκλονίζει μα και ο Νίξον (τότε οι Αμερικάνοι δεν υποψιάζονταν πως θα ψήφιζαν έναν ακόμη χειρότερο πρόεδρο και θα τον αποκαθήλωναν απηυδισμένοι με έναν Αφροαμερικάνο γερουσιαστή). Η εσωτερικότητα στις προσωπικές του αναζητήσεις συνδυάζεται από την εξερεύνηση γοητευτικών καλλιτεχνικών δημιουργικών ιδεών. Έχοντας πλέον εγκαταλείψει το όνειρο του Χόλυγουντ με σκληρό τρόπο ο συνθέτης αποδέχεται με αυτόν τον τρόπο να ανακαλύψει μια άλλη Αμερική που δεν θα μπορούσε να βρει αλλιώς. Το 1969 αφήνει την συνεργασία του με έναν Τούρκο σκηνοθέτη ενοχλημένος από την συμπεριφορά του.

Εκεί θα γνωρίσει μια παρέα από μορφωμένα παιδιά, μουσικοί στο περήφημο Τζουλιαρντ Σκουλ, που φτιάχνουν μια μπάντα στην οποία θέλουν να συνδυάσουν την αγάπη τους για τον Μότσαρτ και τον Μπετόβεν με το ροκ και την ηλεκτρική ψυχεδέλεια της εποχής. Είναι οι Νιου Γιορκ Ροκ εν Ρολ Ανσαμπλ που αμέσως γοητεύονται από τον Έλληνα συνθέτη του "Ποτέ την Κυριακή" (όσο κι αν ήθελε να το αποφυγει αυτός ο τιτλος ακολουθούσε τον Χατζιδάκι για πολλά χρόνια στο εξωτερικό). Από αυτή την συνεργασία ο Μαικλ Κείμεν, ο Μαρκ Σνοου (ξεχωριστοί συνθέτες στην κινηματογραφική και τηλεοπτική βιομηχανία αργότερα) και οι άλλοι του Ανσαμπλ θα μάθουν πως είναι η ψυχεδέλεια στα 9/8 (ρυθμός βαθύτατα ανατολίτικος και ταυτόχρονα ελληνικός)! Σε αυτό το περιβάλλον θα δημιουργήσουν έναν υπέροχο δίσκο με τον τίτλο REFLECTIONS, κύκλος τραγουδιών σε χατζιδακικούς ρυθμούς και αγγλικούς στίχους. Αυτά τα τραγούδια επιστρέφοντας στην Ελλάδα την σχεδόν εποχή με το Πολυτεχνείο και τη Μεταπολίτευση θα έρχονται και θα ξαναέρχονται πάντα μέχρι το τέλος στο μυαλό του Χατζιδάκι.

Έτσι γνωρίζουμε πως μέσα στη δεκαετία του '80 υπάρχουν πάντα στις συναυλίες του (κανονική λειτουργεία με το κοινό να αποδέχεται τους κανόνες του δημιουργού) με την Πασπαλά, το Λέκκα ή την Μούσχουρη ενώ στον Σείριο θα τα δοκιμάσει με την φωνή της Δ. Γαλάνη. Μέχρι το 1993 όποτε και η Αλίκη Καγιαλόγλου θα δώσει στις ιστορίες του Κεμάλ, του Ακροβάτη, της Περιμπανού και στην χαμένη Κυριακή το τελικό ελληνικό σχήμα τους (με τους στίχους του Γκάτσου να υπάρχουν από καιρό).

ΑΠΟ ΤΟ ΧΘΕΣ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ...

Οι ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΙ ήταν το τελευταίο έργο που έβγαλε ο συνθέτης πριν φύγει για τα άστρα. Σήμερα τα τραγούδια αυτά είναι ιδανικοί Αντικατοπτρισμοί που τα προσέχουμε στο έργο της Δ. Γαλάνη, του Κωνσταντίνου Βήτα αλλά και των Raining Pleasure, που κάναν μια υπέροχη δουλειά δίνοντας στο έργο νέα πνοή με τον ήχο του σήμερα. Κι όπως φαίνεται και σε αυτήν εκτέλεση με τη Δήμητρα Δουμένη θα μας απασχολεί για πάντα.

Για τα υπόλοιπα διαβάσατε πιο πάνω τα... δελτία των δημοσιογράφων 15 χρόνια πριν...

ΥΓ: Ο Μ.Χ. έλεγε πως απεχθανόταν τα μνημόσυνα. Όμως μου ήταν πάντα αδύνατο να θυμηθώ τα γεννέθλια του μέσα στην μελαγχολία του φθινοπώρου. Έχοντας πλέον αποδεχθεί την τελείωση (με όλες τις έννοιες της) νιώθω πως γιορτάζουμε στην αρχή του θέρους το αληθινό πάθος ζωής που δίδαξε ο ίδιος ως άνθρωπος, διανοούμενος και δημιουργός. Ακριβώς όπως το "Καλοκαίρι" από τις 4 Εποχές του Βιβάλντι. Και σε αυτές τις σκέψεις βυθισμένος θα κάνω την σημερινή μου ραδιοφωνική παρουσίαση...