ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΖΩΗΣ ... (ΦΕΣΤΙΒΑΛ - ΗΜΕΡΑ 4η)

"Το ντοκιμαντέρ δίνει νόημα στη ζωή μου, μου δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσω και να γνωρίσω τους ανθρώπους, ποιοι είναι, πώς δρουν, πώς λειτουργούν σε συνθήκες κρίσης. Όλο αυτό με κάνει πιο ζωντανή, γιατί η ζωή μου γεμίζει και πλουτίζει με τόσο διαφορετικές εμπειρίες, ανθρώπους, ιστορίες. Λατρεύω αυτό που κάνω και δεν θα το άλλαζα με τίποτα". Ταδε έφη Μπαρμπαρα Κοπλ και εγώ σχολιάζω: Ευλογημένοι αυτοί που κάνουν το χόμπι τους ως επάγγελμα...

ΜΑΣΤΕΡΚΛΑΣ

Αφού έκλεψε τις εντυπώσεις από την Παρασκεύη το βράδυ ποικιλοτρόπως η Μπάρμπαρα έσπασε και το ρόδι των φετινών σεμιναρίων, ή αλλιώς στα ελληνικά μαστερκλας! Παρόντες στην αίθουσα Στάυρος Τορνές ήταν αρκετοί συνάδελφοί της, δημιουργοί και σκηνοθέτες, μεταξύ των οποίων οι Τζέιμς Κλάιν, Τζούλια Ράιχαρτ, Τοντ και Μπενίτα Σιλς, ενώ αρκετά έντονη ήταν και η παρουσία του νεανικού (και όχι μόνο) κοινού, που βρήκε την ευκαιρία να μιλήσει με την αμερικανίδα για την δουλειά της και γενικότερα για το ντοκιμαντέρ, το οποίο χαρακτήρισε ως περίεργο φρούτο.

Αρκετές από τις ερωτήσεις στάθηκαν στο δίπτυχο "Άσημοι - διάσημοι πρωταγωνιστές μπροστά στο φακό της Κοπλ". Σε ένα βαθμό αυτό έφτασε τα όρια της βαρεμάρας. Και να σκεφτεί κανείς ότι η Κοπλ τα δύο Όσκαρ τα πήρε για κοινωνικά - πολιτικά θέματα.


Νωρίτερα θυμίθηκε πως ξεκίνησε να σπουδάζει Κλινική Ψυχολογία αλλά την γοήτευσε το σινεμά και η ανάγκη να αφηγηθεί αυτά που έβλεπε γύρω της. «Κάπως έτσι μου ήρθε η ιδέα να κάνω ένα ‘φιλμάκι’, ώστε και άλλοι να μπορέσουν να ζήσουν τις εμπειρίες που βίωνα μέσα από τη δουλειά μου. Τα πράγματα δεν είναι άσπρο-μαύρο, υπάρχουν μεγάλα θέματα που επηρεάζουν τη ζωή μας, αλλά υπάρχουν και μικρά πράγματα που παίζουν ουσιαστικό ρόλο. Όπως συνέβη, για παράδειγμα με τις Dixie Chicks, που πέρασαν μέσα από μια διαδικασία μεταμόρφωσης, από απλές ντίβες της κάντρι μουσικής σκηνής έγιναν πολιτικοποιημένες προσωπικότητες. Ίσως, λοιπόν, αν τα κορίτσια στις ΗΠΑ δουν αυτήν την ταινία, να διδαχτούν από τις Dixie Chicks ότι έχει νόημα και σημασία να υπερασπίζεις, με κάθε κόστος, αυτά που πιστεύεις. Τα μικρά και τα μεγάλα μαζί βοηθούν τον κόσμο να μάθει και να κατανοήσει τι συμβαίνει γύρω μας».

Όταν κάποια στιγμή υπήρξε μια μικρή κουβέντα με τον δικό μας Λάκη Παπαστάθη σχετικά με την κάμερα ως «αόρατο παρατηρητή», όπως στην ταινία της για τον Γούντι Άλεν, η Κοπλ υπογράμμισε ότι ακριβώς αυτή η προσέγγιση είναι για εκείνη το επιθυμητό σε κάθε ταινία της: «Δεν θέλω η κάμερα να γίνεται ένας από τους χαρακτήρες του φιλμ, έτσι, και σ’ αυτήν την ταινία, θέλαμε να συλλάβουμε τον Άλεν όπως ακριβώς είναι στην πραγματικότητα, ήμασταν σαν... ηδονοβλεψίες που παρακολουθούσαμε τη ζωή του, την προσωπική σχέση του, τον κόσμο του. Ήθελα το κοινό να ξεχάσει την ύπαρξη της κάμερας, να νιώσει ότι βλέπει την πραγματική ζωή του Γούντι Άλεν. Το κοινό μπορεί να κάνει τις δικές του κρίσεις και να νιώσει δικά του συναισθήματα, χωρίς το ντοκιμαντέρ να δίνει κατευθύνσεις ή να καθορίζει τη στάση του».

Η πιο ενδιαφέρουσα και ευρυματική ερώτηση ήρθε από έναν συνάδελφο μου. Η Μπάρμπαρα Κοπλ ερωτήθηκε για την οσκαρική εμπειρία της και θυμήθηκε την μικρή περιπέτεια που πέρασε με το "Harlan County USA" το 1976 όταν κέρδισε το Όσκαρ Ντοκιμαντέρ, λέγοντας ότι η υποψηφιότητά της είχε ως αποτέλεσμα να την αποκόψει ο διανομέας της: «Πήγα με δικά μου έξοδα στο Λος Αντζελες κια ς ήμουν απένταρη. Έμενα σε ένα μοτελ κάπου έξω από την πόλη, δανειστηκα από μια γνωστή μου μια τουαλέτα και την ημέρα της τελετής περπάτησα αρκετά μέχρι να φτάσω στο Ντοροθι Τσαντλερ Παβιλιον. Ήταν η πρώτη φορά που επισκεπτόμουν αυτή την πόλη και είχα για πρώτη φορά την ευκαιρία να δω όλους αυτούς τους λαμπερούς ανθρώπους από κοντά.

Όταν άκουσα τη φράση "And the Oscar goes to Harlan County" πραγματικά σάστισα. 'Ενιωσα τρελή χαρά, χωρίς και πάλι να καταλάβω απολύτως τι είχε συμβεί. Κάποιος με έσπρωξε από το κάθισμα στην σκηνή και εκεί παρέλαβα το Όσκαρ από τα χέρια της υπέροχης Λίλιαν Χελμαν (σημέιωση: για όσους δεν γνωρίζουν την Χελμαν εν τάχει λέω ότι είναι σπουδαία συγγραφέας και σεναριογράφος, κυνηγήθηκε επί Μακάρθι και την οσκαρική χρονιά που αφηγήται η Κοπλ η συγγραφέας βλέπει τον εαυτό της στην μεγάλη οθόνη ερμηνευμένο από την θεική Τζειν Φοντα στο αυτοβιογραφικό έργο "Τζούλια", που εκείνη τη χρονιά κέρδισε 3 Όσκαρ). Κατάλαβα τι συνέβη όταν τηλεφώνησα στο Harlan και οι άνθρωποι ζητωκραύγαζαν στους δρόμους, κορνάροντας δαιμονισμένα, ‘πήραμε Όσκαρ, πήραμε Όσκαρ!’ Τελικά, για μένα, αυτό που έγινε με το Όσκαρ ήταν ότι αποδείχτηκε ότι τα ντοκιμαντέρ μπορούν να βρουν μια θέση στο Χόλιγουντ, και από κει να προβληθούν στις αίθουσες και να έχουν έναν αντίκτυπο στο ευρύ κοινό».

Η ίδια η ζωή της Κοπλ είναι ένα ντοκμαντερ αλλά δεν το έχει καταλάβει η ίδια μου φαίνεται...

ΣΠΑΝΟΥΔΑΚΗ ΜΠΟΥΛΟ!

Το ότι υπάρχει φεστιβάλ ντοκιμαντέρ δεν σημαίνει ότι εξαφανίστηκαν όλα τα υπόλοιπα γεγονότα στην πόλη. Άπογοητευμένοι οπαδοί του ιστορικού ποδοσφαιρικού Ηρακλή αλωνίζουν την πόλη γράφοντας μαχητικά συνθήματα στους τοίχους. Το ΟΛΥΜΠΙΟΝ δεν γλίτωσε από την οργή αυτών των φιλάθλων και έτσι το σύνθημα δοθηκε: Σπανουδάκη μπούλο! Όπου Σπανουδάκης ο πρόεδρος της ομάδας. Προχτές πάλι μια μεγάλη ομάδα 17αρηδων όρμησε με πανό και συνθήματα στην Αριστοτέλους χωρίς να καταλάβω τι ακριβώς ζητούν. "Αθάνατη 5ημερη" αναφώνησε ένας περαστικός δίπλα μου και εγώ συνέχισα να περπατώ στην Τσιμισκή. Χτες άλλη όμαδα, φοιτητών αυτή τη φορά, προέβη σε μια πρωτότυπη μουσική διαμαρτυρία με Κολτρειν, Ρεμπούτσικα και άλλα ευχάριστα και με βασικό αίτημα την παραμονή των καθηγητών τους στη σχολή. Σύμφωνα με το νομο οι συμβάσεις αυτων των εκπαιδευτικών λήγουν και δεν έχουν δικαίωμα ανανέωσης.

Και εδώ έρχομαι να γεφυρώσω την μοίρα αυτών των καθηγητών με το πεπρωμένο των συμβασιούχων του Φεστιβάλ, οι οποίοι κάθε μέρα βρίσκουν και έναν νέο ευρηματικό τρόπο για να δημοσιοποιήσουν στην Πολιτεία και στο απλό κοινό του Φεστιβάλ την ανησυχία και την απογοητευσή τους για τον ίδιο ακριβώς νόμο. Χτες στην τιμητική της Κοπλ ήταν τα κόκκινα μπλουζάκια, σήμερα στην τιμητική της Ραινχερτ όμως ήταν ένα Powerpoint slide-show με φωτογραφίες από το παράνομο κυνηγι της φώκιας στην Ανταρκτική. Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση και προσομοίωση της κατάστασης των εργαζομένων του Φεστιβάλ. Νομίζω πως βρίσκονται πολύ κοντά στην δημιουργία και ενός ντοκιμαντέρ αλά Χαρλαν Κάουντι αμά συνεχίσουν έτσι...

ΤΖΟΥΛΙΑ ΡΑΙΝΧΕΡΤ


Ήταν το 1976 όταν ο Δημήτρης Ειπίδης παρουσίαζε αυτή την μαχητική ντοκιμαντεριστρια (στην φώτο με τον Στηβεν Μπογκναρ) σε ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ στο Μοντρεαλ του Καναδά. 30 χρόνια σχεδόν μετά ο Εϊπίδης συστήνει στο ελληνικό κοινό αυτή την σοσιαλιστικά ανήσυχη αμερικάνικη παρέα της Κοπλ, της Ραινχερτ, του Κλαιν.



Ο Πάυλος Ζάννας για άλλη μια φορά γέμισε, ο κος Εϊπίδης ήταν πολύ ευτυχής για την επιτύχια της εκδήλωσης, ο Απόστολος Βέττας, εκ μέρους του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ έδωσε την πλακέτα, οι υπό απόλυση εργαζόμενοι του φεστιβάλ τα αναμνηστικά αγωνιστικά μπλουζάκια. Και η Ραινχερτ στηρίζει τον αγώνα τους και το δήλωσε νεώπιν όλων. Η ταινία της ¨Συντρόφισσες" λίγο μετά μας πιστοποιεί και με το παραπάνω το πνέυμα της δημιουργού. Σε αντίθεση με την Κοπλ η Ραινχερτ έφτασε 2 φορές στην πηγή των Όσκαρ αλλά δεν ηπιε σαμπάνια! Ωστόσο η φιλμογραφία της παρουσιάζει εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον.

ΣΥΝΤΡΟΦΙΣΣΕΣ

Την ίδια εποχή που η Κοπλ παρουσιάζει το Χαρλαν Κάουντι, η Τζούλια Ραινχερτ και ο Τζιμ Κλαιν ασχολούνται με τις "Συντροφισσες". Μια συνοπτική παρουσίαση 3 γυναικών που πρωταγωνίστησαν στην δημιουργία συνδικαλιστικού κίνηματος στην ΑΜερική της δεκαετίας του '30, λίγο μετά το οικονομικό κραχ. Τσαμπουκαλεμένες και με πνεύμα Σοσιαλιστικής Διεθνούς οι τρεις πρωταγωνίστριες της ταινίας, η Κειτ, η Συλβια και η Στελλα θυμούνται τα δυσκολα χρόνια που τα αφεντικά έμαθαν πως ο εργαζόμενος έχει φωνή και διεκδικεί τα δίκαια αιτημάτα του. Όπως και στο Χαρλαν Καουντι βλεπουμε μια άλλη Αμερική, μαχητική, εργατική, με όραματα και ιδέες. Βέβαια λίγα χρόνια μετά ο Μακάρθι έπνιξε κάθε πιθανή ή απίθανη σοσιαλιστική διάθεση του εργατικού κίνηματος και για κάποιο καιρό ποδηγέτησε και το συνδικαλιστικό κίνημα. Σημασία έχει ότι εδω έχουμε μια εξαιρετική ιστορία απο αυτές που άλλαξαν τον πλανήτη Γη (μην ξεχνάμε ότι στο Σικάγο και γενικά στην Αμερική δόθηκαν μάχες για το 8ωρο και άλλα εργασιακά δικαιώματα)

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ

Ο Στηβεν Μπογκναρ είναι νεότερος της Ραινχερτ κατά 20 χρόνια σχεδόν. Παρόλα αυτά είναι σύντροφοι και συνεργάτες στο γύρισμα ταινιών. Τα "προσωπικά υπάρχοντα" είναι μια ταινία σε πολύ μεγάλο βαθμό προσωπική. Πρωταγωνιστής της ιστορίας ο μπαμπάς Μπογκναρ, που το 1956 εγκατέλειψε την πατρίδα του, την Ουγγαρία εξαιτίας της σοβιετικής εισβολής στην χώρα, προκειμένου να επιβάλλει τις θέσεις της. Δίπλα του στο φόντο του πορτραίτου η μαμά Μπογκναρ και τα μικρά Μπογκναρακια (ο σκηνοθέτης και ο αδερφός του). Μια προσωπική διαδρομή φωτίζεται επαρκώς για να δηλώσει κάτι πολύ αυτονόητο: Πατρίδα είναι η παιδική ηλικία. Ο Μπέλα Μπογκναρ αγαπάει με πάθος την πατρίδα του, τις συνηθειες της, τους ανθρώπους της που άφησε πίσω του. Όταν θα αυτοεξοριστεί η νέα του πατρίδα λέγεται οικογένεια και εχει έδρα την Γη της Επαγγελίας - Αμερική. Η δεύτερη πατρίδα καλύπτει την πίκρα της αυτοεξορίας και το νόστο που νιώθει ο πρωταγωνιστής. Κάθετι μισσαλοδοξο, ψυχοπολεμικό, σοβιετικό καλύπτεται από αυτή την ασφάλεια της οικεγένειας εν Αμερική. Τι θα γίνει όμως όταν η μαμά Ουγγαρία θα αφήσει τον σοσιαλισμό πίσω της και θα περάσει στα λιμέρια του καπιταλισμού? Πως θα αντιδρασει ο μπαμπάς? Και τι ψυχολογία προδίδουν οι κίνησεις του.

Από μια προσωπική ιστορία ο Στηβεν Μπογκναρ έφτιαξε ένα μικρό τρυφερό διαμαντάκι για τις ανθρώπινες ιστορίες, τις ανάγκες και τα όνειρα που είτε καλύπτονται είτε όχι.

Και οι δύο ταινίες είχαν μια και μοναδική προβολή στον ΖΑΝΝΑ χτες το βράδυ.



ΔΟΞΑΣΤΕ ΤΟΝ!



Και σίγουρα ο Γιώργος Αυγερόπουλος έχει πλεον το άγγιγμα του Γκαστόνε! Μετά το βραβείο στο Μπιαριτζ πριν από ένα μήνα, χτες άλλη μια διάκριση ήρθε για το ντοκιμαντερ του με θέμα το Δελτα του Νιγηρα. Αυτή τη φορά στη Γενέυη, στο 5ο Human Rights Film Festival. Ξέρω κιόλας τι θα γίνει μεθάυριο στην πρεμίερα του νέου ντοκιμαντερ της ομάδας του Εξάντα στο Ολύμπιον: πανικός!



"Οι Μούσες της Χουτσιτάν" προβάλλονται την Τετάρτη 21/3, 21:30 στην Αίθουσα Ακμή (επίσημη πρεμιέρα) και Πέμπτη 22/3, 23:30, Κινηματογράφος Ολύμπιον ενώ

Το δις βραβεύμενο "Δέλτα, οι βρώμικες δουλειές του πετρελαίου" σήμερα Τρίτη 20/3, 15:30, Αίθουσα Ακμή




Υ.Γ : 1000 άτομα βλέπω στον μετρητή. Πολύ χαίρομαι και ευχαριστώ για το επισκεπτήριο. Φυσικά περιμένω και σχόλια - παρατηρησεις πάνω στα όσα διαβάζετε. Την καλημέρα μου!