ΜΑΥΡΟ ΛΙΒΑΔΙ (ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ)

Υπό κανονικές συνθήκες το Μαύρο Λιβάδι θα ήταν το γεγονός του τελευταίου Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Δυστυχώς ήρθαν έτσι τα πράγματα και τελικά ο Βαρδής Μαρινάκης δεν έζησε την χαρά του να σε χειροκροτεί το φεστιβαλικό κοινό του Ολύμπιον. Πάω στοίχημα (με μεγάλη ασφάλεια μπορώ να πω) πως η συγκεκριμένη ταινία θα ήταν άνετα η μια από τις δύο εκπροσωπήσεις μας στο Διεθνές κομμάτι του Φεστιβάλ με πιθανότητες για κάποια διάκρισηαν όχι συνολικά ως ταινία σίγουρα σε επιμέρους στοιχεία της όπως η φωτογραφία, η μουσική, τα κουστούμια (που τα γεγονότα το έφεραν και τελικά ούτε αυτό συνέβη).

Το Μαύρο Λιβάδι, τίτλος αλληγορικός για την εποχή αλλά και για την ψυχοσύνθεση των ηρώων που ματώνουν μέσα τους, θυσιάζοντας κάτι από το προσωπικό τους παρελθόν για να καρπίσει μια νέα συνθήκη ζωής στην σύνεχεια, είναι μια ιστορία που εξελλίσεται τον 17ο αιώνα. Αυτό ως συνθήκη είναι απαραίτητο να διευκρινιστεί. Η ιστορία βέβαια της μοναχής που τελικά αποκαλύπτει το μυστικό ζωής σε έναν βαρβάτο γενίτσαρο θα μπορύσε κάλλιστα να εκφραστεί με τις κατάλληλες συνθήκες και στο σήμερα ή σε όποια άλλη εποχή με τον σεναριογράφο να μοιράζει ξανά το παιχνίδι των ρόλων. Το καίριο θέμα εδώ είναι η ίδια η ταυτότητα του ατόμου. Πως δηλαδή αυτό το παιδί που κρύβεται χρόνια στο μοναστήρι με άλλη ταυτότητα αποφασίζει να αποκαλύψει τα μυστικά του και να συμφιλιωθεί μαζί τους, να τα αποδεχτεί και ενδεχομένως να επανενταχτεί στο σύνολο.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που ο Βαρδής Μαρινάκης τοποθετεί την δράση της ιστορίας του σε αυτή την εποχή γιατί είναι ιδανική για να εξυπηρετήσει αυτό τον στόχο. Είναι η ίδια εποχή που ο Χορτάτζης και ο Κορνάρος γράφουν τις υπέροχες ερωτικές έμμετρες ιπποτικές ιστορίες τους. Είναι παράλληλα και η εποχή που ο Σαίξπηρ βάζει τους γυναικείους ρόλους του να μεταμεμφιέζονται σε αγόρια. Αυτό το παιχνίδι με τα δύο φύλα που όπως στην σαιξπηρική Δωδέκατη Νύχτα παίζεται εις διπλούν αναφέρεται πεντακάθαρα στο παιχνίδι που θέλει να κάνει και στην συγκεκριμένη ταινία ο σκηνοθέτης με την λειτουργία και την θέση των δύο φύλων. Ένα παιχνίδι που παίζεται εις διπλούν και όπως σημειώνει ο διανοούμενος Γιαν Κοττ τονίζει αυτή την λειτουργία κυρίως γιατί ο πρωταγωνιστικός ρόλος είναι ένα κορίτσι που αποδεικνύεται αγόρι που όμως παίζεται από ένα κορίτσι. Συνθήκη που δίνει την ευκαιρία στον σεναριογράφο και σκηνοθέτη να μετατρέψει τους περιορισμούς στο θέμα της ιστορίας του.

Ο Βαρδής Μαρινάκης έκανε λοιπόν εξαιρετική δουλειά σε όλα τα επίπεδα. Έχω την αίσθηση πως ιστορικά επίσης το σενάριο δεν έχει ψεγάδια και στηρίζει την ακρίβεια της εποχής. Η θέση της γυναίκας, ο ρόλος του άντρα, η σχέση Ελλήνων και Τούρκων, ο ρόλος της θρησκείας ως μέσο δήλωσης της εθνικής ταυτότητας, ως όργανο για την διαχείρηση της εξουσίας από την ηγουμένη αλλά πολύ περισσότερο ως μέτρο για την ηθική και την συμπεριφορά των ηρώων. Και οι συνεργάτες του στήριξαν άριστα την ιστορία του. Σκηνοθετικά η ταινία στηρίζεται εκπληκτικά από την τεχνολογία που χρησιμοποίησε και από τον διευθυντή φωτογραφίας Marcus Waterloo που παιζει με τα κάδρα, τον φωτισμό και τα χρώματα της φύσης, του χρόνου, της εποχής αλλά και της ψυχοσύνθεσης των ηρώων.

Στα συν της ταινίας η υπέροχη μουσική του Δημήτρη Μαραμή, που έτσι κι αλλιώς ο συγγραφέας αυτού του ιστολογίου αγαπάει πολύ για το σπουδαίο ταλέντο που διαθέτει. Στο Μαύρο Λιβάδι ο Μαραμής επιτέλους αποδεικνύει (για μένα προσωπικά επιβεβαιώνει γιατί ακούγοντας τις συνθέσεις του το καταλαβαίνεις αυτό) πως είναι κατεξοχήν κινηματογραφικός συνθέτης που στηρίζει απόλυτα το όραμα του σκηνοθέτη με την υποβλητική μουσική του. Το λαϊτ μοτιφ που έρχεται και επανέρχεται στηρίζει την ατμόσφαιρα και συνεδεύει τους δύο ήρωες στις πραγματικές μύχιες σκέψεις τους. Έτσι κι αλλιώς ξέρουμε πως είναι εξαιρετικός θεατρικός συνθέτης αλλά και δημιουργός ποιοτικών κύκλων τραγουδιών.

Πολύ καλές και οι ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών που είχαν την επιπλέον δυσκολία να στηρίξουν την ιστορία στους ελάχιστους λακωνικούς διαλόγους.

Επανέρχομαι λοιπόν στην αρχική μου σκέψη και σκέφτομαι πως το Μαύρο Λιβάδι αποτελεί σίγουρα μια από τις ταινίες - σύμβολα της Ομίχλης. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης πίστεψε στον αγώνα αυτής της κίνησης και είμαι σε θέση να γνωρίζω πως αυτή η πίστη πληρώθηκε με την απώλεια της χαράς που θα του έδινε η προβολή της ταινίας στο επετειακό 50ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, που ενδεχομένως θα τον διευκόλυνε σε μια πορεία και προς το εξωτερικό. Όχι πως αυτή η ταινία δεν θα τα καταφέρει και αυτόνομα. Το ελπίζω δηλαδή. Άλλωστε όπως οι ήρωες του Μαύρου Λιβαδιού συνεχίζουν την ζωή τους επεξηγώντας τα ίδια τα φαινόμενα της ζωής το ίδιο κάνει και ο σκηνοθέτης αναγνωρίζοντας πως είναι ασχέτως Ομίχλης πάνω απ' όλα κινηματογραφιστής.

ΥΓ: Το Μαύρο Λιβάδι βγαίνει στις αθηναϊκές αίθουσες στις 11 Φεβρουαρίου ενώ από τις 18 Φεβρουαρίου έρχεται και στην Θεσσαλονίκη. Μην το χάσετε!