Τα καλά και τα κακά του #tiff55

Το 55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης περνάει πλέον στην ιστορία και η εικόνα που μετέδωσε είναι σίγουρα αρκετά αντιφατική. 

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ

Απο τη μια είχαμε ένα αρκετά ποιοτικό σύνολο ταινιών, το δε διαγωνιστικό αποτελεί χωρίς αμφιβολία ένα απο τα καλύτερα και πιο δυνατά της τελευταίας πενταετίας, αν όχι παραπάνω. 

Ξεχωρίζω προσωπικά το ισπανικό Magical Girl το οποίο μας μίλησε με αλμοδοβαρικό στυλ για την κρίση αξιών στην Ευρώπη του σήμερα αλλά και το υπέροχο εσθονικό Πλευρικοί Άνεμοι, τόσο για την έξοχη τεχνική του tableaux vivant και την φωτογραφία αλλά και για το υπέροχο σενάριο το οποίο εν πρώτοις αφηγήθηκε μια συγκλονιστική ιστορία με φόντο την Σοβιετική Ένωση του Στάλιν σε ένα δεύτερο πλαίσιο όμως μετέδωσε το μήνυμα της αγάπης και της ελπίδας όπως διατηρείται σε αντίξοες συνθήκες. Αρκετά ενδιαφέρον και το ισραηλινό Δίπλα της το οποίο στάθηκε με σεβασμό στο δύσκολο θέμα του (για τα άτομα με νοητική υστέρηση και τον οικογενειακό περίγυρο τους) έστω κι αν στο φινάλε επέλεξε τον μελοδραματισμό ως λύση εξόδου απο την ιστορία.

Το ελληνικό πανόραμα ομολογουμένως παρά την πλούσια παρουσία ελληνικών ταινιών (λύση ανάγκης) στο φετινό πρόγραμμα μάλλον απογοήτευσε καθώς είδαμε σε αρκετές περιπτώσεις ταινίες χωρίς σενάριο και χωρίς καμία συνοχή. Το φορμαλιστικό και φλύαρο παρά την σύντομη διάρκεια του Πολκ κρατήθηκε στους τύπους και στους αμφίσημους συμβολισμούς μιας πολύκροτης ιστορίας για την εμφυλιακή Ελλάδα χωρίς ωστόσο να μας μιλήσει για αυτήν. Συμπαθητικό το χειροποίητο Dark Illusion του Μάνου Καρυστινού από την Θεσσαλονίκη παρά τα εμφανή προβλήματα στην δομή της ταινίας. 

Ίσως η καλύτερη παρουσία να ήταν η Νορβηγία του Γιάννη Βεσλεμέ, η οποία παρά την φλυαρία του δημιουργού της να τα πεί όλα σε 70 λεπτά κράτησε ζωντανή την ρομαντική (και έννιοτε χιουμοριστική – σκωπτική) φλόγα της ιστορίας του μέχρι το τέλος. Απογοητευτικό το Forget me Not του Γιάννη Φάγκρα, το οποίο δεν δικαίωσε την αναμονή μας παρά την όμορφη φωτογραφία του και την μουσική. Στα συν του ελληνικού πρόγραμματος το A Blast του Σύλλα Τζουμέρκα, απο τις πληρέστερες δραματικές καταγραφές για την ελληνική κρίση, αλλά και η τρυφερή ματιά της Μαργαρίτας Μαντά στις ανθρώπινες σχέσεις μέσα απο το Για Πάντα.

Απο εκεί και πέρα το Βαλκανικό πανόραμα δικαίωσε για ακόμη μια χρονιά τις προσδοκίες μας, παρουσιάζοντας εξαιρετικές ταινίες. Ξεχωρίζω προσωπικά τον Αμνό του Κουτλούγκ Αταμάν αλλά και ο Θεριστής του Ζβόνιμιρ Γιούριτς κέρδισε αρκετά θερμά σχόλια. Στο χαοτικό - για ακόμη μια φορά - παράλληλο πρόγραμμα των Ανοιχτών Οριζόντων νομίζω πως ο καθένας μπορούσε να σταθεί στις προσωπικές επιλογές του χωρίς φόβο. Μέσα σε αυτό τον ορυμαγδό επιλογών και ταινιών στέκομαι στο Little Death του Τζος Λόσον. Σπάνια συναντάμε μια τόσο απολαυστική κωμωδία και παράλληλα μια αρκετά απενεχοποιημένη ματιά πάνω στις σχέσεις των ανθρώπων και στο ταμπού για αρκετούς θέμα του σεξ για ένα ζευγάρι. Χαίρομαι που η ταινία έχει εξασφαλισμένη διανομή οπότε όσοι δεν την προλάβατε στο Φεστιβάλ σπεύσατε να την δείτε στην διανομή της στις κινηματογραφικές αίθουσες προσεχώς (το 2015).

Η ΑΝΥΠΑΡΚΤΗ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ

Το Φεστιβάλ λοιπόν στηρίχτηκε στις ταινίες του. Η πληρότητα των αιθουσών, που έφτασε το 95%, ίσως δικαιώνει το αποτέλεσμα. Από την άλλη όμως το υποτονικό κλίμα ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, η δε απουσία πολλών εκ των τιμώμενων καλεσμένων ήταν κάτι παραπάνω απο εκκωφαντική και αυτό δεν καλύφθηκε επαρκώς απο την παρουσία του Ζίλνικ ή της Χάνα Σιγκούλα.

Η μελαγχολία επικυρώθηκε εμβληματικά και απο τις δύο τελετές (έναρξης και λήξης). Στην μεν έναρξη η απουσία λαμπρών προσκεκλημένων και η διεκπεραιωτική μίζερη διάθεση δεν μετέδωσαν κανέναν ενθουσιασμό στους παρευρισκόμενους. Στην δε λήξη η συγχώνευση της απονομής των βραβείων με μια ντουζίνα άσχετα δρώμενα επί σκηνής με κορύφωση τις 4 τιμητικές βραβεύσεις δημιούργησε στο κοινό μια δυσανεξία λόγω και της ανοικονομητης σε διάρκεια τελετης.

Θα ήταν επίσης καλύτερο να μείνει ασχολίαστο το περίφημο αφιέρωμα των 100 χρόνων του ελληνικού κινηματογράφου για το οποίο πολύ εύστοχα επισήμανε και η ΠΕΚΚ - μεταξύ άλλων - ουσιαστικά απεμπολεί την προ του 1914 ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, (γκάφα ή απροσεξία;) ενώ παράβλεψε και άλλα σημαντικά χρονικά σημεία όπως π.χ. ο εμπορικός κινηματογράφος του '60. Μια ιστορία δίχως αρχή και τέλος εκ του προχείρου οργανωμένη.

Στους απόντες της φετινής διοργάνωσης και οι εκδόσεις του Φεστιβάλ, οι οποίες για πρώτη φορά φέτος δεν τυπώθηκαν ελλείψει χρημάτων, επιστρέφοντας με τον τρόπο αυτό τον θεσμό σε άγονα χρόνια αφού η εκδοτική δραστηριότητα του οργανισμού του Φεστιβάλ απο το 1992 και μετά πλούτισε την ελληνική κινηματογραφική βιβλιογραφία με σημαντικό υλικό το οποίο ας ελπίσουμε να μην σταματήσει εδώ και το κακό να είναι προσωρινό. Η δικαιολογία της έλλειψης χρημάτων πάντως κάποτε πρέπει να σταματήσει, όπως και τα μπαλώματα, η κοπτοραπτική ανάγκης.

Τέλος μου κάνει τρομερή εντύπωση πως ακόμα δεν υπάρχει ούτε ένα πλάνο οργάνωσης και αξιοποίησης και προβολής του θεσμού με στόχο την προσέλκυση επισκεπτών – θεατών, όπως επίσης το πως το Φεστιβάλ ούτε αξιοποιεί το δυναμικό της Θεσσαλονίκης ενώ αγνοεί την διάχυση του στην κοινωνία της πόλης. Την ίδια στιγμή πάλι που η Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας Θεσσαλονίκη 2014 κόβει κολοκυθάκια για μπριάμ στο Λευκό Πύργο η πόλη χάνει άλλη μια ευκαιρία σύνδεσης και σύμπραξης των δημιουργικών δυνάμεων της σε έναν θετικό σκοπό. Σκεφτείτε μόνο αυτό: Το επίσημο διαγωνιστικό του tiff λανσάρει σε κοινό και επαγγελματίες νέους κινηματογραφιστές απο όλο τον κόσμο και η πόλη στην οποία εδρεύει το Φεστιβάλ είναι Πρωτεύουσα Νεολαίας. Κάντε τον συνδυασμό και βρείτε τι θα μπορούσε να κομίσει στην Θεσσαλονίκη για 10 ημέρες! Και όχι, η χρηματοδότηση μιας σεμνής χειροποίητης ταινίας (που συμμετείχε στο φετινό φεστιβάλ) δεν εκπληρώνει επ' ουδενί τους στόχους που είχαν τεθεί για την διεκδίκηση της ΕΠΝ 2014.

5 TΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑ ΣΤΟ TIFF55 (χωρίς αξιολογική σειρά)

• LITTLE DEATH
• ΛΕΥΚΟΣ ΘΕΟΣ
• A BLAST
• ΠΛΕΥΡΙΚΟΙ ΑΝΕΜΟΙ
• MAGICAL GIRL