Θέατρο στη Θεσσαλονίκη - Μέρος 2ον

Δύο ακόμα αριστοφανικές παραστάσεις που πέρασαν από την Θεσσαλονίκη σε μια σύντομη αποτίμηση.

Νεφέλες

Η μια από τις δύο θερινές παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου μάλλον μας άφησε θετικές εντυπώσεις. Ο Νίκος Μαστοράκης έστησε επιδέξια ένα θέαμα που ισορροπούσε μεταξύ πολλών πραγμάτων όπως άλλωστε και η διαλεκτική του Σωκράτη, ο οποίος διακωμωδείται σε αυτή την κωμωδία του Αριστοφάνη.

Βασική ισορροπία της παράστασης είναι το μέτρο μεταξύ δίκαιου και άδικου λόγου, νέας και παλαιάς αντίληψης, ηθικής και ανιθηκότητας, παράδοσης και εκσυγχρονισμού. Ζητήματα που απασχολούν την ελληνική κοινωνία χρόνια τώρα αλλά χωρίς φοβερά αποτελέσματα στην πράξη. Και όλη η ισορροπία κρατιέται επιδέξια χάρη στην πρωτοβουλία του σκηνοθέτη να αντιστρατεύσει στην ελευθερόστομη σάτιρα του Αριστοφάνη τα κείμενα του Πλάτωνα (και κατ' επέκταση τον ορθό λόγο του φιλόσοφου Σωκράτη στον Πρωταγόρα και στην Απολογία του). Κάπως έτσι η παράσταση δεν χαρίζεται στο κοινό εκφέροντας απλα βωμολοχίες και σαχλά επιθεωρησιακά αστεία αλλά αποκτά προσωπικότητα και εκπέμπει ένα μήνυμα που σχολιάζει όχι μόνο τις Νεφέλες αλλά την Ελλάδα της μεταπολίτευσης και των τελευταίων ετών της κρίσης. Χωρις φόβο ο Μαστοράκης παίρνει πολιτική θέση για όλα αυτά χωρίς προοδευτικά ταμπού ή συντηρητική ηθολαγνεία.

Εκπλήσσομαι ακόμη περισσότερο - πάντα ευχάριστα- από την ενδυματολογική αισθητική των επιλογών του Μαστοράκη, από την εύστοχη μουσική του Σταύρου Γασπαράτου αλλά και τις χορογραφίες του Φωκά Ευαγγελινού.

Ο χορός των Νεφελών παρά τα δυνατά και ταλαντούχα ονόματα που έκρυβε πίσω από τα αέρινα τούλια και τα αραχνούφαντα φορέματα κινήθηκε και αυτός σε ένα πλαίσιο ισορροπίας, ελαφρότητας κινήσεων και αερολογίας όπως άλλωστε το ήθελε και ο ίδιος ο Αριστοφάνης.

Χωρίς να είναι απαραίτητα κακός ο Γιάννης Μπέζος προσπάθησε να κρατηθεί μεταξύ του λαϊκού Στρεψιάδη και της λεπτότητας ενός πρωταγωνιστή επί σκηνής. Πιο καλός ο Μάκης Παπαδημητρίου, ευχάριστος ο Αλέξανδρος Μυλωνάς (που άλλωστε κρατάει ένα θετικό σερί στις Αριστοφανικές παραγωγές του Εθνικού εδώ και χρόνια) και επίσης καλοί οι Μαλκότσης, Οικονόμου, Πουλάκης και Τοκάκης.  

Όρνιθες

Τι κρίμα που δε μπορώ να πω το ίδιο και την φετινή θερινή παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης. Είναι από αυτές τις φορές που αναρωτιέμαι πως θα λειτουργούσαν σε κλειστό, χειμερινό χώρο αυτές οι παραστάσεις και γιατί μένουν μόνο στο ελαφρό επίπεδο του καλοκαιριού. Ίσως αυτή η καθιέρωση τους μόνο για το καλοκαίρι να δίνει το έναυσμα για τέτοιες ελαφρές προσεγγίσεις χωρίς βάθος.

Ο Γιάννης Κακλέας προσπάθησε και αυτός να κάνει μια δική του ανάγνωση, που ξέφευγε αρκετά από την κλασική αναπαράσταση του κειμένου. Μάταια όμως καθώς το αποτέλεσμα βγήκε ένας μετεπιθεωρησιακός αχταρμάς με χαριτωμένα και κάποια ατυχή αστεία. Προσωπικά με ενόχλησε το γεγονός πως ο σκηνοθέτης θέλησε να πειραματιστεί πάνω στον βασικό πυρήνα της υπόθεσης του έργου βάζοντας τόσα πολλά εξωαριστοφανικά στοιχεία (Κατερίνα Γώγου, Δημητρη Δημητρίαδη) και αλλαγές στη βασική ροή της κλασικής πλοκής του έργου που φυσικά το τελικό αποτέλεσμα δεν το λες "Όρνιθες του Αριστοφάνη" αλλά διασκεύη της αριστοφανικής παράστασης. Κι όμως αυτό δεν επισημάνθηκε όσο θα έπρεπε.

Η ενόχληση αυτή έγινε έντονη με την άστοχη (ο πιο κομψός χαρακτηρισμός που βρίσκω) επιλογή μουσικών θεμάτων και τραγουσιών από την μουσική του Χατζιδάκι, που παρέπεμπαν στην κλασική παράσταση του Κ. Κουν. Κι αυτές οι μουσικές μπλέχτηκαν με διάφορα μοντέρνα ακούσματα μεταξύ τους και Λόρι Άντερσον όπως επισημαίνει το πρόγραμμα της παράστασης! Αντιλαμβάνομαι την θετική διάθεση του σκηνοθέτη όμως αυτές οι πρωτοβουλίες κρύβουν ρίσκα που αν δεν τα αντιληφθείς πληρώνεις ακριβά το τίμημα. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των 2 πρωταγωνιστών (Βασίλη Χαραλαμπόπουλου και Οδύσσεα Παπασληλιόπουλου) το γλυκό δεν έδεσε.