ΣΙΝΕ 1960 (FLASH BACK 50 ΧΡΟΝΙΑ ΠΙΣΩ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ)

Ήταν μια ωραία χρονιά το 1960. Κινηματογραφικά εννοώ. Είχε ωραίες γυναίκες ερωτικές, χαρούμενα και σκληρά αγόρια για όλα τα γούστα, σκηνοθέτες - δημιουργούς, ταινίες γεγονότα και φυσικά σάουντρακ που έγραψαν την δική τους ιστορία στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Πριν από όλα αυτά το 1960 κινηματογραφικά ήταν ο προάγγελος όσων ακολούθησαν και η φυσική συνέπεια όσων προηγήθηκαν. Τι προηγήθηκε?

Νεορεαλισμός, Τσινετσιτά, χλαμύδα και δέος, η Μπρίζιτ Μπαρντό να σοκάρει τις Κάννες, η ανασυγκρότηση της Ευρώπης στα Ψυχροπολεμικά δεδομένα (1951 παρεπιμπτόντως γίνεται η πρώτη Μπερλινάλε), το άγριο μακαρθικο κύνηγι των κόκκινων μαγισσών, ο Μάρλον Μπράντο και ο Τζέημς Ντην, η θείκή Μέριλιν και το κυνήγι διαμαντιών, η Ντόρις Ντεϊ και το Que sera sera, το Ροκ εν ρολ στην Ζούγκλα του Μαυροπίνακα, το Σινεμασκόπ (δίνοντας large διαστάσεις στον Χιτώνα του Βίκτορ Ματσούρ και στο άνοιγμα της Ερυθράς Θάλασσας του Τσαρλτον Ιστον), ο Μπεν Χούρ, ο Ντε Μιλ, ο Καζάν, ο Τζιν Κέλι και οι κλακέτες του στην βροχή, o Νταγκλας Σερκ και το κλάμα της αρκούδας, ο Χιτσκοκ. Αυτά και μην με βάζεις να γράψω κι άλλα γιατί μετά πάμε για διατριβή.

Σίγουρα όμως θα ρωτάς τι ακολούθησε. Καλή ερώτηση αλλά δεν θα έχει και τόση σημασία να σου πω. Γιατί πριν από το ξέφρενο 60ς το 1960 έκανε την αρχή.

Ιδού λοιπόν 11 ταινίες που έκαναν καλό ποδαρικό στα 60ς:

• ΝΤΟΛΤΣΕ ΒΙΤΑ (Φ. ΦΕΛΙΝΙ) - Ένας Ιησούς πάνω από την επτάπυλη Ρώμη? Σκάνδαλο! Το μετέωρο βήμα του γεννημένου ψεύτη Φεντερίκο ανάμεσα στον ιταλικό νεορεαλισμό και στο χαοτικό πανόραμα του εαυτού του. Η μουσική του Νίνο Ρότα σήμα κατατεθέν. Χρυσός Φοίνικας του 1960
• ΑΛΑΜΟ (Τ. ΓΟΥΕΙΝ) - Το σύμβολο της μακαρθικής Αμερικής σε ένα αντισυμβατικό γουέστερν. Η μουσική του Ντίμιτρι Τιομκιν μυθική, το υποψήφιο για Όσκαρ τραγούδι της ταινίας "Green leaves of summer" το ξαναθυμηθήκαμε φέτος χάρη στον Ταραντίνο, που το διάλεξε για το σάουντρακ των Μπάστερδων του.
• ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ (Ζ. ΝΤΑΣΕΝ) - Ο Ντασέν, η Μελίνα, ο Πειραιάς, ο Χατζιδάκις, το συρτάκι, το φολκλόρ, η Ελλάδα. Απλές λέξεις που δίνουν τις πιο δυνατές εικόνες μιας ιστορίας που έκανε την χώρα μας τουριστικό προορισμό πρώτης κλάσης. Το πρώτο ξενόγλωσσο Όσκαρ τραγουδιού και η γυναικεία ερμηνεία του Φεστιβάλ Καννών 1960. Πέντε χρόνια πριν στο γαλλικό θέρετρο είχαν ξεκινήσει όλα!
• ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΤΑ ΗΤΑΝ ΥΠΕΡΟΧΟΙ (Τ. ΣΤΕΡΤΖΕΣ) - Μια διμοιρία από καουμποϊδες που δεν μασάνε μια. Mια διμοιρία από διάσημους σταρ της εποχής. Μπρίνερ, Γουάλας, Μακ Κουιν, Βον, Μπρόνσον, Κόμπερν, Μπούχολτς. Βασισμένη η ταινία σε σενάριο του Κουροσάουα (Επτά Σαμουραϊ) με την διασκεύη να κάνει ο Γουόλτερ Μπέρνστιν (κυνηγημένος και στην μαύρη λίστα). Άλλη μια διάσημη μουσική σύνθεση του 1960 εδώ του Έλμερ Μπερνσταϊν
  
• ΚΑΝ ΚΑΝ (Γ. ΛΑΝΓΚ) - Το μιούζικαλ της χρονιάς. Σε μια εποχή γεμάτη απαγορευτικές συμβάσεις λίγο πριν σπάσουν τα ηθικά δεσμά της κοινωνικής χειραφέτησης, μια ταινία για έναν απαγορευμένο ανήθικο χορό. Με Σινάτρα, Σεβαλιέ και Μακ Λεϊν. Και φυσικά τις υπέροχες τζαζ μελωδίες του Κοουλ Πόρτερ. Υποψήφιο για Όσκαρ μουσικής επένδυσης για μιούζικαλ ο Νέλσον Ριντλ.
• Ο ΡΟΚΟ ΚΑΙ ΤΑ ΑΔΕΡΦΙΑ ΤΟΥ (Λ. ΒΙΣΚΟΝΤΙ) - Στην κορύφωση του ιταλικού νεορεαλισμού. Με το ωραίο αγόρι της εποχής Αλέν Ντελόν. Με Κατίνα Παξινού και Σπύρο Φωκά επίσης. Και άλλη μια εξαίσια συνθεση Νίνο Ρότα!
  
• ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ (Σ. ΚΙΟΥΜΠΡΙΚ) - Ο Κέρκ Ντάγκλας είχε στις δίξες του γερές "κοχόνες". Εμπιστεύτηκε έναν δυναμικό σκηνοθέτη, έσπασε το μακαρθικό κατεστημένο και μετά τον θριάμβο του Μπεν Χουρ πλασάρισε έναν ακόμη πιο αντισυμβατικό και αντικομφορμιστή ήρωα της ρωμαϊκής αρχαιότητας. Η μουσική του Άλεξ Νορθ (μια από τις χαμένες οκαρικές υποψηφιότητες του συνθέτη) και το ερωτικό θέμα της Βαρύνια από τις πλέον αναγνωρίσιμες μελωδίες του.
  

• ΤΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ (M. ΓΟΥΑΪΛΝΤΕΡ) - Kωμωδία δροσερή, σαρκαστική, τρυφερή. Δροσερή γιατί λειτουργεί με τη νιότη και το κέφι των νέων Τζακ Λέμον και ΣΙλει Μακ Λειν, σαρκαστική γιατί όλη η κοινωνία κρυφακούει και κόβει κίνηση σε ένα διαμερισματάκι, τρυφερή γιατί όλοι έχουμε ανάγκη από μια ζεστή αγκαλιά γαμώτο! Η τζαζ εσανς της μουσικής από τον Άντολφ Ντοϊτς.
  
• ΨΥΧΩ (Α. ΧΙΤΣΚΟΚ) - "Γράψε όση μουσική θες αλλά σε εκλιπαρώ μην ασχοληθείς με την σκηνή στο ντους. Θέλω να δωθεί η ένταση στον θεατή χωρίς καμία βοήθεια". Αυτή ήταν η οδηγία του Χιτσκοκ στον Μπέρναρ Χέρμαν. Ευτυχώς ο Χερμαν ήταν ξεροκέφαλος. Η σκηνή του ντους ντυμένη με την σοκαριστική μουσική του είναι πλέον ένας μύθος της έβδομης τέχνης!EXODUS (O. ΠΡΕΜΙΝΓΚΕΡ) - Η πορεία ενός ιστορικού ταξιδιού για την ίδρυση του Ισραηλινού κράτους. Ο Πολ Νιούμαν, ο Λι Τζει Κομπ και η Ευα Μαρί Σαίντ στο δρόμο για την Παλαιστίνη. Η μουσική του Έρνεστ Γκόλντ στα ατού της ταινίας κέρδισε και το ανάλογο Όσκαρ
• G.I. BLUES (Ν. ΤΟΡΑΓΚ) - Ο σκηνοθέτης είναι αχρειάστος εδώ και υπάρχει μόνο για να συντονίζει τις κάμερες που κινηματογραφούν τον έναν και μοναδικό Έλβις Πρίσλεϊ που μόλις απολύθηκε από τον στρατό και φυσικά επενδύει μουσικά την κινηματογραφική θητεία του!

Και τρεις ελληνικές ταινίες

• ΜΑΝΤΑΛΕΝΑ (Ν. ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ) - Ηθογραφία που όμως σκίζει με την σταρ Αλίκη Βουγιουκλάκη να γίνεται η πιο εμποριή κινηματογραφική ηθοποιός μέσα σε 5 χρόνια! Η ταινία αυτή μαζί με την ΑΛΙΚΗ ΣΤΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ήταν οι πιο εμπορικές ταινίες του 1960. Και στις δύο μην παραβλέπουμε την μουσική του Μάνου Χατζιδάκι ο οποίος υπάρχει και πιο κάτω στην λίστα.
• ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ (Ν. ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΣ) - Η ταινία που σήμανε την έναρξη του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (τότε εβδομάδα). Με τέσσερις σπονδυλώτες ιστορίες που ενώνονται με ένα ποτάμι ως σκηνικό. Και εδώ η μουσική του Χατζιδάκι, που κερδίζει και το βραβείο μουσικής στη Θεσσαλονίκη. Για τον συνθέτη είναι μια απόλυτα δημιουργική χρονιά τόσο κινηματογραφικά όσο και σε άλλες δραστηριότητες του (Φεστιβάλ ελαφρού τραγουδιού Ε.Ι.Ρ.Τ., κλπ)
• ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΑ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ (Ν. Κατσουρίδης) - Με νουάρ αισθητική και πλήθος έξοχων ηθοποιών (Κοντού, Βανδής, Αλεξανδράκης, Σαρρή). Η μουσική εδώ ανήκει στον Μίμη Πλέσσα που κατέχει άριστα το ηχόχρωμα του νουάρ λόγω τζαζ καταβολών και μέσα στα επόμενα χρόνια της δεκαετίας του '60 γράφει τα περισσότερα από τα 100 και βάλε σκορ που έχει συνθέσει συνολικά για τον κινηματογράφο

ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ

Φυσικά δεν χρειάζεται να παραβλέψουμε ταινίες όπως την "Ζαζι στο μετρό" του Λουί Μάλ, τον "Ηδονοβλεψία" του Μαικλ Πάουελ, τον Γκοντάρ σε μια κλασική δημιουργία του "Με κομμένη την ανάσα",τον Τρυφώ που προειδοποιεί "Μην πυροβολείτε τον πιανίστα" και εκτός από τη γαλλική νουβέλ βαγκ υπάρχει και το βρετανικό free cinema με τον Καρελ Ραις να κάνει την αρχή του στο "Σάββατο βράδυ, Κυριακή πρωί". Τέλος αξίζει να θυμηθούμε μια άλλη ερωτική γυναίκα, τη Μόνικα Βίτι στην "Περιπετεία" του Αντονιόνι, η ταινία έχασε στο νήμα τον Χρυσό Φοίνικα από τον Φελίνι αν και το κοινό δεν την καλοδέχτηκε.

Μετά από όλα αυτά το 1960 δεν ήταν μια υπέροχη χρονιά?