ΕΝΝΙΟ ΜΟΡΡΙΚΟΝΕ - ΓΙΑ ΜΙΑ ΧΟΥΦΤΑ ΣΑΟΥΝΤΡΑΚ...

Μια σπάνια και εξαιρετική τιμή για έναν μουσικοσυνθέτη στην τελετή των φετινών Όσκαρ σε 10 μέρες να τιμάται με το τιμητικό Όσκαρ καθώς συμβαίνει για 2η φορά στην ιστορία του θεσμού. Οι μελωδίες του είναι πασίγνωστες, έχει έρθει στην Αθήνα για κοντσέρτο πολλές φορές, οι φανατικοί των σάουντρακ τον θαυμάζουμε και τον αγαπάμε για 500 και παραπάνω λόγους. Τόσα είναι και τα σκορ που έχει συνθέσει στην 50χρονη μουσική πορεία του. Στην σημερινή εκπομπή θα ξαναθυμιθούμε γιατί αγαπήσαμε και αγαπάμε την κινηματογραφική μουσική. Κι αυτό γιατί θα ασχοληθούμε με την περίπτωση του ταλαντούχου μάεστρο Έννιο Μορρικόνε

Μουσικός φαινόμενο από την αρχή. Ξεκίνησε να συνθέτει μουσική σε ηλικία μόλις 6 ετών ενώ στο Ωδείο οι καθηγητές του μιλούσαν για ένα παιδί θαυμα αφού τελείωνε τις τάξεις στο μισό χρόνο σε σύγκριση με τους συμμαθητές του. Νέος θα περιπλανηθεί στα τζαζ κλαμπ της Ρώμης παρέα με την αγαπήμενη του τρομπέτα ενώ σύντομα θα ασχοληθεί με την ενορχήστρωση και την σύνθεση τραγουδιών. Το 1961 θα συνθέσει την πρώτη του μουσική για τον κινηματογράφο. Ήταν στην ταινία Φεντεράλε. Σύντομα ξεκινάει την συνεργασία του με την Λίνα Βερτμίλλερ και τον Μπερνάρντο Μπερτολούτσι και το 1964 εγκαινιάζει μια από τις σπουδαιότερες συνεργασίες του με τον Σέρτζιο Λεόνε

Ένα από τα πιο πετυχημένα κινηματογραφικά δίδυμα. Χιτσκοκ και Χερμαν, Σπηλμπεργκ και Γουιλλιαμς, Ροτα και Φελίνι, Μπαρτον και Ελφμαν, Καραινδρου και Αγγελόπουλος, Λεόνε και Μορικόνε. Μια συνεργασία που έδωσε 5 ταινίες και αντίστοιχα σάουντρακ αλλά ξεχωρίζει μέσα στο έργο του Ιταλού μουσικοσυνθέτη όσο κι αν ο ίδιος έχει κουραστεί πλέον να το ακούει. «Τι θα πει ειδικός στα σπαγγέτι γουέστερν? Από τα 500 σάουντρακ που έχω γράψει μόλις τα 30 είναι γουέστερν. Τότε θα έπρεπε να λέτε ότι είμαι ειδικός στα πολιτικά φιλμ, στα θρίλερ, στα ερωτικά, στις περιπέτειες. Με άλλα λόγια είμαι δηλαδή ειδικός στη μουσική» αντιδράει όταν τον ρωτάνε 40 και πλέον χρόνια μετά την επιτυχία του «Για μια χούφτα δολλάρια». Κι όμως η εξαιρετική συνεργασία του με τον Λεόνε θα απογειώσει το όνομα του Μορικόνε στα ύψη κάνοντας ακόμα και την Χολυγουντιανή μουσική κοινότητα να τον προσέξει. Είναι η παράδοξη ενορχήστρωση. Τα όργανα που χρησιμοποιεί. Ο ρυθμός και η ένταση στην παρτιτούρα. Η ανατριχιαστική ατμόσφαιρα. Το βλέμμα του μυστηριώδους Ιστγουντ συναντάει τις ηλεκτρικές κιθάρες, τις φυσαρμόνικες, τα κρουστά και τα φωνητικά της χορωδίας μαζί με τους ήχους των κογιότ. Το χέρι του Κλιντ χαϊδεύει το περίστροφο και η μπαγκέτα του Έννιο ταρακουνάει τα μύχια του θεατή

Ο Ενιο Μορικόνε έχει τη δική του θεωρία για τη σύνθεση μιας αποτελεσματικής κινηματογραφικής μουσικής. «Πώς θα σιγουρευτεί ένας συνθέτης ότι η μουσική του για μια ταινία ακούγεται; Θα σας δώσω ένα απλό παράδειγμα. Αν κάποιος δεν έχει προσκληθεί σε ένα πάρτι, αλλά θέλει να πάει, τι κάνει; Ασφαλώς δεν εμφανίζεται στην πόρτα λέγοντας "γεια σας". Χτυπά την πόρτα, ζητά την άδεια να μπει και όταν μπαίνει, αρχίζει να γνωρίζει τον κόσμο. Η μουσική σε ένα φιλμ πρέπει να μπαίνει ευγενικά, πολύ σιγά. Ο συνθέτης δεν είναι υποχρεωμένος να γράφει μουσική για εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή που ένας χαρακτήρας εμφανίζεται σ' ένα δωμάτιο - θα ήταν υπερβολικό. Αντίθετα, υπάρχει αυτή η αργή, λεπτεπίλεπτη είσοδος με έναν μοναδικό ήχο που επιτρέπει στο σκηνοθέτη να χαμηλώσει τους υπόλοιπους, φυσικούς ήχους. Το ανθρώπινο αυτί δεν μπορεί να διακρίνει ταυτόχρονα περισσότερους από δύο ήχους διαφορετικής ποιότητας. Λόγω αυτού, κάποιες εξαιρετικές μουσικές δεν λειτουργούν όπως θα τους άξιζε: αν είναι πολύ έντονες, περισσότερο ενοχλούν την κινηματογραφική δράση, παρά της προσδίδουν κάτι. Απ' την άλλη, η μουσική οφείλει να είναι πολύ πολύ ισχυρή, όταν π.χ. είναι απαραίτητο να δώσει μια συγκεκριμένη δυναμική στον αφηγηματικό ρουν της ταινίας...».

Μιλάμε βέβαια για έναν από τους πιο παραγωγικούς συνθέτες του κινηματογράφου. 500 και πλέον σκορ για την μεγάλη και την μικρή οθόνη. Μουσική για κάθε είδος ταινίας. Με σκηνοθέτες όπως Τζίλο Ποντεκορβίνο, Παζολίνι, Ταβιάνι, Καρπεντερ, Τζόφι, Στοούν, Νικολς, Ντε Πάλμα, Τορνατόρε, Μαλικ, Αλμοδόβαρ. Για ταινίες όπως Η μάχη του αλγερίου, Σαλό, Αλοζανφαν, Η αποστολή, Οι αδιάφθοροι, Σινεμά ο παράδεισος, Μαλένα, Νοβε τσέντο, Κάποτε στην Αμερική, Σάκο και Βανζέτι, Για μια χούφτα δολλάρια. Μέσα σε μια χρονιά το 1986 θα καταφέρει να ασχοληθεί με την μουσική 20 ταινιών. Κατά μέσο όρο ετησίως ασχολείται με την σύνθεση 5-6 σάουντρακ και όχι μόνο. Κι αυτό γιατί υπήρξε εργασιομανής και αληθινός εραστής της μουσικής. Το 2001 θα οργώσει τον πλανήτη γη μέσα από ένα δύσκολη και απαιτητική περιοδεία παρουσιάζοντας μια αναδρομική μορφή του συνόλου της μουσικής του δραστηριότητας.

Μιλάμε επομένως για μια σπάνια προσωπικότητα στον χώρο της κινηματογραφικής μουσικής. κι όμως υποψήφιος για το Όσκαρ 5 φορές δεν θα το πάρει ούτε μια. Θα εισπράξει άπειρα βραβεά και διακρίσεις στην καριέρα του αλλά το ποθητό για έναν άνθρωπο του σινεμά Όσκαρ δεν θα έρθει ποτέ. Ήταν το 1978 όταν υποψήφιος για τις Μέρες Παραδείσου του Τέρνες Μάλικ θα χάσει από το Εξπρες του Μεσονυχτίου του Τζορτζιο Μοροντερ. Το 1986 για την Αποστολή θα χάσει από τον μέτριο Χερμπι Χανκοκ και το Round Midnight, το 1987 για τους Αδιαφθορους θα χάσει από τον Ρουιτσι Σακαμότο και τον Τελευταίο Αυτοκράτορα και το 2000 για την γοητευτική Μαλένα θα χάσει για 5η φορά από τον ασιάτη Ταν Νταν και το Τιγρης και Δράκος. Η Ακαδημία του χρωστάει το Όσκαρ. Ο ίδιος θα ερωτηθεί πολλές φορές για να δώσει μια ξεκάθαρη απάντηση «κανείς δεν μου χρωστάει τίποτα. Άλλωστε έχω κερδίσει πολλά βραβεία στη ζωή μου. Αν όμως αυτό το αγαλματάκι έρθει δεν το αρνούμαι θα το τοποθετήσω σε περίοπτη θέση στο σπίτι μου

Ηταν το 1942 όταν ο Λεοπολδος Στοκοφσκι θα τιμηθεί με το ίδιο βραβείο για την συνεισφορά

του στην ιδέα του Γουωλτ Ντισνει να συνδέσει τις κινουμένες εικόνες των καρτούν με την κλασσική μουσική. Το 1986 για πρώτη φορά ένας μουσικός θα τιμηθεί για το σύνολο της προσφοράς του στην υπόθεση του σινεμά μετά από 15 χαμένες υποψηφιότητες. Ήταν ο μουσικοσυνθέτης Αλεξ Νορθ, για τον οποίο αφιερώσαμε μια εκπομπή πρόσφατα. 20 χρόνια μετά ένας άλλος συνθέτης θα τιμηθεί με τον ίδιο τρόπο για το σύνολο της προσφοράς του στην τέχνη του σινεμά. Και το αξίζει. Όχι μόνο για το πλήθος των συνεργασιών του και των αμέτρητων σκορ που έχει γράψει. Πολύ περισότερο γιατί υπήρξε ένας ακάματος εραστής της μουσικής, γιατί αρνήθηκε τις δελεαστικές προτάσεις του Χολυγουντ για να έχει την απόλυτη ελευθερία, γιατί μας χάρισε σπάνιες συγκινήσεις, γιατί μουσικοί σαν τους Μετάλικα, Μπρους Σπριγκστιν ή Απολο 440 έχουν διασκευάσει και έχουν υποκλιθεί στο μεγάλειο της μουσικής του μαέστρο.

Ο σεβάσμιος Μορικονε που αποκαλείται τιμητικά ο μαέστρος στην Ιταλία. Ο μουσικός που μαζί με τον Νίνο Ρότα άλλαξε την κινηματογραφική μουσική Ιταλία. Αν ο Βέρντι ξεσήκωσε τους Ιταλούς στην προσπάθεια δημιουργίας κράτους, ο Μορικόνε και ο Ρότα έδωσαν στην μεταπολεμική Ιταλία κύρος, αξιοπρέπεια, λάμψη, γοητεία με τις μουσικές τους. Ο ΈΝνιο Μορικόνε είναι πλέον 80 χρονών. Και δηλώνει ακαταπόνητος εργάτης της μουσικής. «Σκεφτείτε τι έγραψαν μέσα σε μια πορεία ζωής ο Μπαχ και ο Μότσαρτ. Έχω πολύ δρόμο μπροστά μου για να σταματήσω». Και έτσι θα πάρει για πρώτη φορά το Οσκαρ που του ανήκει. Και όχι μόνο αυτό. Για πρώτη φορά θα δώσει συναυλία στην Αμερική. Πλήρης αναγνώριση και υπόκλιση στο μουσικό μέγεθος του Εννιο Μορικόνε

ΤΡΙΒΙΑ

Με τον Σέρτζιο Λεόνε ήταν συμμαθητες στο σχολείο. Βρέθηκαν μετά από χρόνια για τις ανάγκες των ταινιών που τους έκαναν διάσημους

5 φορές υποψήφιος για το Όσκαρ αλλά δεν το πήρε ούτε μια. Ωστόσο έχει κερδίσει Χρυσή Σφαίρα για την μουσική του "Κάποτε στη Δύση" και "Ο θρύλος του 1900" και Γκράμι για τους "Αδιάφθορους"

Η μπάντα των Μετάλλικα ξεκινάει τις συναυλίες της με το κλασσικό "The Ecstasy Of Gold" από το σάουντρακ του "Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος"

Ήταν υποψήφιος και στα Βατόμουρα. Ευτυχώς εκεί δεν κέρδισε!

Πατέρας του κινηματογραφικού συνθέτη Αντρέα Μορρικόνε (ο οποίος συνεργάστηκε για χρόνια με τον Χανς Ζιμερ)

Πριν από το τιμητικό Όσκαρ για το σύνολο της προσφοράς του στην 7η τέχνη έχει τιμηθεί από τα Φεστιβάλ Βενετίας, Λοκάρνο, Πόρτο, από τα Φέλιξ, τα Νταβιντ Ντι Ντονατέλο (τα ιταλικά Όσκαρ) ενώ 5 φορές κέρδισε Bafta μουσικής.

Το Κοντσέρτο στη Νέα Υόρκη που έδωσε πριν από λίγες μέρες ήταν το πρώτο στην Αμερική στην πολύχρονη ιστορία του

Λενινγκραντ είναι ο τίτλος της νέας συνεργασία του με τον Τζουζέπε Τορνατόρε. Η τανία αφηγήται την πολιορκία της πόλης από τους Ναζί στον Β παγκόσμιο πόλεμο.

Συνεργάτης του Παζολίνι και του Αλμοδόβαρ αλλά ο ίδιος δεν θεωρεί σπουδαία την δουλειά του για αυτούς τους δημιουργούς όπως και τις ταινίες τους για τις οποίες έγραψε μουσική (Σαλό και Δέσε με!)