70 χρόνια Καζαμπλάνκα - Αφιέρωμα για τον Εξωστη Θήτα 17/5

Καζαμπλάνκα (Casablanca)

Πολεμική/ Αισθηματικό Δράμα, 1942, Η.Π.Α., 102 λεπτά

Σκηνοθεσία: Μαϊκλ Κέρτιζ

Παίζουν: Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, Ίνγκριντ Μπέργκμαν

Καζαμπλάνκα, 1942. Άναψε ένα τσιγάρο και είπε στην ορχήστρα να ξεκινήσει να παίζει. “Αφεντικό να σε κεράσουμε ένα ποτό για το καλό της βραδιάς?” Αρνήθηκε. Είχε πάντα μια πίκρα στο βλέμμα. Κοφτός, λιγομίλητος, δεν έδινε λογαριασμό για κανέναν. Με τους πελάτες του, στην συντριπτική τους πλειοψηφία Ευρωπαίοι φυγάδες, τυχοδιώκτες, έμποροι, ναζί, αντιστασιακοί, κατάσκοποι, στρατιωτικοί, λες και είχε υπογράψει μια άτυπη, σιωπηλή συμφωνία: “Σας παρέχω ποτά και διασκέδαση, μου παρέχετε τα χρήματα σας”. Ωστόσο ένα βράδυ σαν να γύρισαν τα πάντα ανάποδα. Μόλις την είδε στην είσοδο του μπαρ σάστισε. Την αναγνώρισε αμέσως. Το ίδιο και αυτή. Κάτι σαν να μούδιασε μέσα τους. Μια μελωδία, ένα τραγούδι ήρθε αμέσως στην μνήμη τους. Πήρε το ποτό της και πήγε στον πιανίστα. “Σε παρακαλώ Σαμ, παίξε το “As time goes by...”. Για χάρη του παλιού καιρού...

You must remember this

A kiss is just a kiss, a sigh is just a sigh. 


The fundamental things apply 


As time goes by...

Play it again, Sam... Η ταινία “Καζαμπλάνκα” χαρακτηρίζεται από την αβεβαιότητα που αποπνέουν τα πλάνα της, πολύ περισσότερο όμως από την αγωνία και την ανασφάλεια που καθρεφτίζονται στα μάτια της Ίλσα, της μοιραίας γυναίκας του φιλμ, για την οποία ο σκηνοθέτης της “Καζαμπλάνκα” Μάικλ Κέρτιζ, μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας του μοντάζ δεν ήξερε ποιον από τους δύο άντρες θα ακολουθούσε! Αυτή η αβεβαιότητα στήνεται με έντεχνο τρόπο χάρη στην νουάρ ατμόσφαιρα που καθηλώνει τους θεατές. Αβεβαιότητα, όπως εκείνη που νοιώθει ο άνθρωπος εν καιρώ πολέμου. Πόσο μάλλον όταν επεμβαίνει ο έρωτας.

Αν και στην εποχή της η ταινία εκτιμήθηκε κερδίζοντας εμπορική και καλλιτεχνική αναγνώριση (με 3 Όσκαρ και θεαματικές εισπράξεις στο box office) η “Καζαμπλάνκα” απέκτησε διαστάσεις μύθου μεταπολεμικά με αφορμή κάποιες τιμητικές προβολές που έγιναν όταν “εφυγε” ο πρωταγωνιστής της Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ. Τα υπόλοιπα έκτοτε είναι απλά κινηματογραφική ιστορία και μελέτη. Όπως π.χ. η μουσική της ταινίας που έγραψε ο βραβευμένος με Όσκαρ συνθέτης Μαξ Στάινερ. Θεωρείται κορυφαία στιγμή η «μάχη των τραγουδιών», όπου Σύμμαχοι και Γερμανοί αντιπαρατίθενται συμβολικά στο κλαμπ του Ρικ, τραγουδώντας οι μεν τη «Μασσαλιώτιδα», οι δε ένα πολεμικό γερμανικό ύμνο του Ά Παγκοσμίου Πολέμου. Και φυσικά, μια από τις κορυφαίες στιγμές της ταινίας είναι και το τραγούδι «As Time Goes By» του Χέρμαν Χάπφελντ, πάνω στο οποίο ο Στάινερ έχτισε όλο το του μουσικό θέμα, κάνοντάς το μια από τις πιο κλασικές μελωδίες στην ιστορία του σινεμά.

Η ιστορική συγκυρία στην οποία κινηματογραφήθηκε η ταινία το 1942, έφερε την Καζαμπλάνκα στην επικαιρότητα, καθώς η μαροκινή πόλη αποτέλεσε τότε σημείο συνάντησης των συμμάχων Φ. Ρούσβελτ, Γ. Τσόρτσιλ και Σ. Ντε Γκολ. Μια ταινία σημείο αναφοράς για την ιστορία του κινηματογράφου, που ισορροπεί έξοχα ανάμεσα στο μελόδραμα, το δράμα, την κωμωδία, το νουάρ, το μυστήριο, την ίντριγκα. Αν και ξεκίνησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμ προπαγάνδας τελικά έγινε μια από τις πιο ρομαντικές ταινίες όλων των εποχών. Μια ταινία που κρατάμε μέσα μας, μικροί και μεγάλοι, επί 70 χρόνια, πολύ περισσότερο για το πάθος, τις μοιραίες αποφάσεις που παίρνουν οι ήρωες της αλλά και τις ατάκες τους. Γιατί θα έχουμε για πάντα το Παρίσι...