ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜΣ
Ελληνικές ταινίες. Και περισσότερο από κάθε άλλον την παραγωγή της χώρας μας την σημάδεψε με την παρουσία του ένας άνθρωπος. Ο Φιλοποίμην Φίνος. Στα στούντιο της Φίνος Φιλμς μεγάλωσε το σύνολο του ελληνικού κινηματογράφου και θεάτρου από το 1945 και έπειτα. Ηθοποιοί, σκηνοθέτες, τεχνικοί. Το 1977 η Φίνος αλλά και ο ίδιος ο Φίνος έπαψαν να υπάρχουν. 30 χρόνια συμπληρώνονται σε λίγο από τότε. Μια θλιβερή επέτειος που όμως συνδυάζεται με μια ενθουσιώδη είδηση. Αυτή που θέλει την Φίνος Φιλμς να ξανασυμμετέχει σε παραγωγή ταινίας 30 χρόνια μετά και πάλι. Η ταινία αυτή είναι η Ουρανία του Κώστα Καπάκα, για την οποία βέβαια θα μιλήσουμε προσεχώς καθώς τον Δεκέμβριο βγαίνει στις αίθουσες. Ως τότε όμως 30 χρόνια πριν 30 χρόνια μετά Φιλοποίμην Φίνος και Φίνος Φιλμς. Το θρυλικό σήμα με τα 2 F βγήκε κιόλας, τα γράμματα πέφτουν και η μαγική προβολή ξεκινά
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΟΙ ΧΑΝΤΡΕΣ (1966 - το εισαγωγικό θέμα του Μίμη Πλέσσα για την ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη με τους Ζωή Λάσκαρη, Κώστα Βουτσά, Φαίδωνα Γεωργίτση, Μάρθα Καραγιάννη)
Ο Φιλοποίμην Φίνος γεννήθηκε το 1908 σε ένα χωριό της Βοιωτίας. Αν και παιδί με πολλές κλίσεις και πολύπλευρο ταλέντο γοητεύτηκε από τον χώρο του θεάματος και διάλεξε να πορευτεί εκεί. Ο κινηματογράφος ήταν αυτό που τον τράβηξε εξ αρχής. Αρχικά σαν ηθοποιό αργότερα ως σκηνοθέτη και τεχνικό. Και βέβαια μετά τον πόλεμο σαν τον παραγωγό που άφησε βαριά την σφραγίδα του στον ελληνικό κινηματογράφο. Την περίοδο του ελληνοιταλικού πολέμου υπηρετεί στην Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού κινηματογραφώντας τα κατορθώματα του ελληνικού στρατού στο μέτωπο.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΑΣΤΕΡΩ (1959 από τις επιτυχημένες μεταφορές φουστανέλας στο ελληνικό σινεμά, μουσική : Τακης Μωράκης, σκηνοθεσία : Ντίνος Δημόπουλος παίζουν Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαηλ)
Το 1940 λίγο πριν την έκρηξη του πολέμου ο Φίνος γυρίζει την πρώτη ελληνική ομιλούσα ταινία γυρισμένη στην Ελλάδα, το «Τραγούδι του χωρισμού». Σήμερα η ταινία αυτή έχει αξία ιστορική. Τότε όμως η εμπορική πορεία της δεν ήταν η καλύτερη δυνατή. Με το τέλος του πολέμου η Φίνος Φιλμς άνοιξε τα φτερά της. Η ιστορία της εταιρίας θα μπορούσε να χωριστεί σε δύο φάσεις. Η πρώτη μέχρι το 1960 όταν η μικρή κινηματογραφική βιοτεχνία του θα γίνει κανονική εταιρία θαυμάτων. Με παραγωγές σπουδαίες. Το σύνολο βέβαια αφορούσε ηθογραφίες της εποχής. Αυτό όμως δεν μειώνει την αξία των ταινιών. Και πως άλλωστε όταν μιλάμε για την «Αγνή του Λιμανιού», το «Σωφεράκι», την Ωραία των Αθηνών», «Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο» που αργότερα γέννησε το μοναδικό σίκουελ στον ελληνικό κινηματογράφο (πλην Λούφας και παραλλαγής) «Λατέρνα φτώχεια και γαρύφαλλο», το «Τελευταίο ψέμα», «Μια ζωή την έχουμε» κ.α.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΨΕΜΑ (1958 – μετά την επιτυχία της Στέλλας ο Μιχάλης κακογιάννης γυρίζει στη Φίνος Φιλμς αυτή την ταινία με την Έλλη Λαμπέτη, μουσική Μάνος Χατζιδάκις σε τζαζ μπλουζ χρώματα, όχι και τόσο συνηθισμένο για αυτόν)
Η επιτυχία της Φίνος Φιλμς είναι μοναδική στα χρονικά. Η Αμερική είχε το Χόλυγουντ, η Γαλλία τη Νουβελ Βαγκ, η Ιταλία την Τσινετσιτά και τον νεορεαλισμό, η Ινδία το Μπολυγουντ. Στη χώρα μας η εταιρία του Φιλοποίμενα Φίνου για πολλά χρόνια έπαιζε τον ρόλο όλων αυτών των πραγμάτων μαζί. Και υπερθέαμα, και μιούζικαλ, και δράμα, και μελό, και κωμωδία, και ταινίες δημιουργών. Πλήθος δημιουργών βρίσκουν εδώ την χρυσή ευκαιρία για να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους και το καταφέρνουν με επιτυχία. Άνθρωποι δοκιμασμένοι στο θέατρο, στην λογοτεχνία, στη δημοσιογραφία όπως ο Σακελάριος, ο Τσιφόρος, ο Φώσκολος, ο Δαλιανίδης, ο Δημόπουλος.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΛΟΛΑ (από τις έξυπνες ιδέες του Φίνου οι ηθοποιοί να ερμηνεύουν τραγούδια. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη ξεκίνησε τη σχετική μόδα. Εδώ η Τζένη Καρέζη ερμηνεύει το ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΡΧΗ για την ταινία ΛΟΛΑ του Ντίνου Δημόπουλου, μουσική στίχοι : Σταύρου Ξαρχάκου στην πρώτη του κινηματογραφική μουσική απόπειρα)
Στις αρχές του ’60 ο Φίνος πλέον τολμά να δοκιμάσει μια πιο μαζική παραγωγή ταινιών. Τα μηνύματα που παίρνει είναι ενθαρρυντικά με την συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση νέων ταινιών στις αίθουσες. Γυρίζει δυνατά δράματα όπως η «Στεφανία», το «Γυμνοί στο δρόμο» και ο «Κατήφορος». Κάνει συμπαραγωγές με την εταιρία των Δαμασκηνός – Μηχαηλίδης. Ρίχνει λεφτά στο θέαμα με τα μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη. Ο ίδιος θέλει να έχει τον τελευταίο λόγο από την πρώτη λέξη του σεναρίου, σε όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων μέχρι και το τελευταίο κόψιμο στο μοντάζ. Ήταν ο πρώτος θεατής των ταινιών του και όποτε δεν του άρεσε κάτι «Κορνάριζε» όπως έλεγαν αστειευόμενοι χαρακτηριστικά οι φίλοι και συνεργάτες του. Περνούσε ώρες δίπλα στο συνεργείο και βέβαια όποτε έβρισκε την ευκαιρία έβγαζε το κατσαβίδι και διόρθωνε τις μηχανές που είχαν πρόβλημα. Το παρατσούκλι που του είχαν βγάλει για αυτό ήταν ο κατσαβιδάκιας.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΗΡΘΕ Ο ΚΑΛΟΣ ΜΟΥ (Βίκυ Μοσχολιού μουσική : Γιάννης Μαρκόπουλος, στίχοι : Λ. Παπαδόπουλος, για την ταινία ΕΚΕΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΚΕΙΝΗ – 1966 - του Ερρίκου Ανδρέου)
Λέγαμε πριν για το πλήθος των δημιουργών που πέρασαν από τα στούντιο της Φίνος γυρίζοντας τις ταινίες τους. Στον ίδιο χώρο θα παρελάσουν τα περισσότερα ονόματα των μουσικών της μεταπολεμικής Ελλάδας. Λάτρης της τέχνης του σινεμά ο Φιλοποίμην ήξερε καλά πως για να δέσεις εικόνα με ήχο χρειάζεται απαραιτήτως μουσική. Αρκετά από τα σάουντρακ είναι σπάνια αφού την εποχή εκείνη οι εταιρίες δεν ενδιαφέρονταν και τόσο για το μετρημένο εναλλακτικό ακροατήριο των σάουντρακ. Δεν υπήρχε και η ζήτηση που στο εξωτερικό θεωρούνταν δεδομένη. Τα τελευταία χρόνια χάρη στην τόλμη και την φροντίδα κάποιων ανθρώπων έχει αρχίσει μια κάπως συστηματική κυκλοφορία αυτών των έργων και έτσι όσοι αγαπούν την μουσική αυτών των ταινιών μπορούν να έχουν στο ράφι τους αυτές τις μελωδίες.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ ΤΟΥ ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ – (1968, ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ ΚΙ Ο ΑΛΗΤΗΣ η 2η εμπορικότερη ταινία της ΦΙΝΟΣ, σκηνοθεσία : Ντίνου Δημόπουλου με τους Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, μουσική : Νίκος Μαμαγκάκης, στίχοι Ντίνος Δημόπουλος)
Η λίστα με τα ονόματα των συνθετών της Φίνος Φιλμς είναι τεράστια. Ξεκίνησε με τον Γιαννίδη, τον Μουζάκη και τον Σουγιούλ, τις δόξες της επιθεώρησης και του ελαφρού τραγουδιού. Στη συνέχεια όμως και όσο η εταιρία καθιερώνεται στη συνείδηση του κόσμου δοκιμάζει και αναδεικνύει νέα ταλέντα που θα καθιερωθούν στον χώρο. Από τους πιο σπουδαίους σε αυτόν τον τομέα ο Κώστας Καπνίσης. Ένας αληθινός κινηματογραφικός συνθέτης με τα δεδομένα του εξωτερικού που δυστυχώς περιορίστηκε στα σύνορα της χώρας μας. Σπουδαία η δουλειά του σε ταινίες όπως ο «Κατήφορος» και η «Υπολοχαγός Νατάσα».
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ (ΥΠΟΛΟΧΑΓΟΣ ΝΑΤΑΣΑ, 1970 σενάριο-σκηνοθεσία Νίκου Φώσκολου, παίζουν Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημ Παπαμιχαήλ, Κώστας Καρράς, με το στοιχειωμένο ρεκορ των 751 χιλ εισιτηρίων η ταινία επί 25 και πλέον χρόνια ήταν η εμπορικότερη του ελληνικού σινεμά, την γκρέμισε το Σειφ σεξ)
Από τα ονόματα που μέσα στη δεκαετία του ’60 πρωταγωνιστούν στη Φίνος με την μουσική δουλεία τους είναι ο Μίμης Πλέσσας. Σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας αυτής το όνομα του φιγουράρει σε αρκετές ταινίες. Ίσως οι περισσότεροι να θυμάστε τα μιούζικαλ υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Γιάννη Δαλιανίδη. Όμως έκανε πολύ περισσότερα πράματα. Έγραψε μουσική σε κωμωδίες, φάρσες, μουσικές ταινίες αλλά και σε δράματα, μελό, περιπέτειες καταφέρνοντας σε κάθε περίπτωση να χρωματίζει ιδανικά τους χαρακτήρες και την πλοκή της ταινίας με τις μελωδίες του. Άλλοτε ροκ, άλλοτε τζαζ, άλλοτε λαϊκά, άλλοτε με την κλασσική ορχήστρα ο Πλέσσας υπογράφει μερικές από τις πιο όμορφες μουσικές στιγμές του. Η μουσική του Πλέσσα αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις το σήμα κατατεθέν της εταιρίας καθώς υπήρξε μέχρι τέλους από τους πιο πιστούς συνεργάτες του Φίνου. Συνολικά υπογράφει τη μουσική σε 112 ταινίες, όλες της Φίνος Φιλμς.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΤΟ ΧΩΜΑ ΒΑΦΤΗΚΕ ΚΟΚΚΙΝΟ του Βασίλη Γεωργιάδη, 1965 μοναδική περίπτωση ελληνικού γουέστερν στα χρόνια του Μαρίνου Αντύπα και του Κιλελέρ. Μαίρη Χρονοπούλου, Νίκος Κουρκουλος, Γιάννης Βογλης, 600 χιλ εισητήρια και μέρος της Οσκαρικής ιστορίας της Φίνος Φιλμς. Συνολικά στις 3 από τις 4 οσκαρικές υποψηφιότητες της χώρας μας – Ηλέκτρα, Κόκκινα Φαναρια, Χώμα - η εταιρία του Φίνου έχει σημαντικό κομμάτι ή ολόκληρη την παραγωγή
Θα πρέπει βέβαια να υπενθυμίσουμε τη συμμετοχή του Σταύρου Ξαρχάκου, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Μάνου Λοιζου, του Νίκου Μαμαγκάκη, του Γιώργου Χατζηνάσιου, του Γιώργου Κατσαρού. Όμως κανένας μουσικός δεν έπαιξε καθοριστικότερο ρόλο στις ταινίες της Φίνος Φιλμς όσο ο Μάνος Χατζιδάκις. Υπήρξε από τους στυλοβάτες στα βήματα της καθιέρωσης της στο χώρο του σινεμά. Ο ίδιος είδε την εμπειρία αυτή κάτι σαν πρακτική πάνω στη μουσική του σινεμά γράφοντας πολύ όμορφες μελωδίες, οι οποίες επιπλέον αγαπήθηκαν και από το ευρύ κοινό των ταινιών. Σε όλη την δεκαετία του ’50 η συμμετοχή του είναι κάτι παραπάνω από σοβαρή στο θέμα σινεμά.
Ο Φίνος τον συγκινεί για πολλού λόγους. «πρώτα πρώτα γιατί είχε πάθος για τη δουλειά του, γεγονός που χαρακτηρίζει όλους τους γνήσιους ανθρώπους. Ποτέ δεν τον είδα να κάθεται σε γραφείο μα πάντα να μαστορεύει με τους βοηθούς του. Πολλές φορές σαν ήθελα να δω το Φίνο και μου λέγαμε ότι βιδώνει ή ξεβιδώνει ένα μηχάνημα έφευγα γιατί ήξερα πως για αυτόν ήταν ιερή στιγμή. Μας ενώνει η αγάπη μας για τον κινηματογράφο λοιπόν».
Όμως στις αρχές του ‘60 αυτή η συμμετοχή σταματάει. Το Όσκαρ του Ποτέ την Κυριακή ανοίγει τους ορίζοντες του ως μουσικού στο διεθνές πεδίο δίνοντας βέβαια και εκεί εξαιρετικά δείγματα της μουσικής του
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΞΗΜΕΡΩΝΕΙ (1961 ΛΙΖΑ ΚΑΙ Η ΑΛΛΗ, του Ντίνου Δημόπουλου με τους Αλίκη Βουγιουκλάκη, Λάμπρο Κωνσταντάρα, μουσική : Μάνου Χατζιδάκι, στίχοι Βαγγέλης Γκούφας)
Τη δεκαετία του ’60 η Φίνος φιλμς είναι κατεστημένο στον κινηματογραφικό χώρο. Παράγει πλήθος ταινιών, αναδεικνύει ηθοποιούς σε πρώτου μεγέθους σταρ με υψηλό κασέ, συμπράττει το μοναδικό κινηματογραφικό τραστ με την Δαμασκηνός Μιχαηλίδης, δημιουργεί μόδα και στυλ. Είναι μια εποχή που στον τομέα της τέχνης η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα δημιουργική ευφορία. Μέχρι τον Απρίλη του 1967. Η δικτατορία ανακόπτει αυτή την έκρηξη δημιουργίας. Η στάθμη αρχίζει να κατεβαίνει. Η μαζική παραγωγή δεν φέρνει και καλύτερες ταινίες.
Την ίδια ακριβώς εποχή κάνει την εμφάνιση του ένα παράξενο κουτί σε αρκετά σαλόνια Ελλήνων. Είναι η τηλεόραση που κάνει τα πρώτα δειλά βήματα της. Κανείς δεν εκτίμησε σοβαρά την απειλή. Πως μπορούσαν οι Έλληνες, ένας λαός που ζει σε ανοιχτό ζεστό κλίμα, να εγκλωβιστούν σπίτι για να παρακολουθήσουν τηλεόραση? Η απάντηση νομίζω σε αυτό το ερώτημα του Φίνου είναι σήμερα περιττή.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΓΥΜΝΟΙ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ (το μοναδικό μιουζικαλ με δραματική υπόθεση του Γιάννη Δαλιανίδη που δεν είχε όμως την ίδια επιτυχία που είχε στο θέατρο. Βασισμένο στην ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ του Ιακ Καμπανέλλη εδώ όμως τη μουσική υπογράφει ο Σταύρος Ξαρχάκος και όχι ο Μικης Θεοδωράκης και τους στίχους ο Καμπανέλλης. Παίζουν Νίκος Κουρκουλος, Ζώη Λάσκαρη, Χρόνης Εξαρχάκος, Ανδρέας Μπαρκουλης. Από τις αγαπημένες ταινίες του Φίνου)
Η μεγάλη ακμή δίνει τη δεκαετία του ’70 τη θέση της σε έναν άνισο αγώνα για επιβίωση. Οι ακριβοί σταρ που ο ίδιος ο Φίνος έφτιαξε, για να πλασάρει το προϊόν του, αρχίζουν να τον προδίδουν. Η μαζική παραγωγή ταινιών αρχίζει να μειώνεται. Η ποιότητα βέβαια των παραγωγών δεν αλλάζει. Το 1971 η επιτυχία της Υπολοχαγού Νατάσσας» δίνει μια μικρή ελπίδα στην εταιρία ότι κάτι μπορεί να αλλάξει. Μάταια όμως περιμένουν.
Η εποχή είναι περίεργη. Το εκρηκτικό πολιτικό κλίμα και η μεταπολίτευση δεν βοηθούν. Άλλωστε η Φίνος Φιλμς δηλώνεται στη συνείδηση της διανόησης και της αριστεράς κομμάτι της παλιάς κατάστασης, του συντηρητισμού. Αυτό φανερώνεται και από την υποδοχή των ταινιών της Φίνος φιλμς στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ο β εξώστης με το που βλέπει το σήμα της εταιρίας με τα 2 εφ έριχνε γιούχα. Αυτό βέβαια αποτελεί μεγάλη παρεξήγηση για έναν άνθρωπο που ουδέποτε έδειξε ότι προτιμά το ένα ή το άλλο κόμμα, ή ακόμα ότι του αρέσει να διαλέγει ανάμεσα σε βασιλιά, χούντα ή δημοκρατία. Γιατί ο Φιλοιποίμην Φίνος στο μόνο πράμα που δήλωνε πίστη ήταν το σινεμά.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΧΑΜΕΝΑ ΟΝΕΙΡΑ (ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ, ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΑΛΕΚΟΣ ΣΑΚΕΛΑΡΙΟΣ)
Τον Ιανουάριο του 1977 και μετά από πολύχρονη μάχη με την αρρώστια ο Φιλοποίμην Φίνος ρίχνει τίτλους τέλους στην ταινία της ίδιας της ζωής. Λίγο μετά τον ακολουθεί και η εταιρία του. Ο επιθανάτιος ρόγχος έρχεται με την ταινία «Ο κυρ Γιώργης εκπαιδεύεται». 30 χρόνια μετά λίγα πράγματα έχουν γίνει για να τιμηθεί η μνήμα και να συνεχιστεί το έργο του. Όχι μόνο από την πολιτεία αλλά και από τους κληρονόμους και διαχειριστές του έργου. Και αυτό είναι κρίμα. Ας ελπίσουμε ότι η εμφάνιση της εταιρίας στη νέα ταινία του Κώστα Καπάκα, που βγαίνει σύντομα αποτελεί μια νέα αρχή.
Λίγο πριν φύγει αρνήθηκε να δώσει τα στούντιο που έφτιαξε με κόπο και θυσίες για το γύρισμα ταινιών στην τηλεόραση. Αυτή ήταν ο μεγάλος εχθρός, αυτή του έδιωξε τον κόσμο από τις σκοτεινές αίθουσες. Που να ήξερε ο καημένος ο Φιλοποίμην ότι ο ίδιος ο εχθρός πολλά χρόνια μετά θα γινόταν δούρειος ίππος και θα δικαίωνε το έργο του προβάλλοντας ξανά και ξανά αυτές τις ταινίες. Και πως 2 και 3 γενιές νέων ελλήνων θα ξαναγαπούσαν την Αλίκη και τη Ζωή, θα ξαναγελούσαν με τον Βουτσά και τον Εξαρχάκο, θα ξανατραγουδούσαν τις επιτυχίες των μιούζικαλ. Θα ξαναεβλεπαν αυτές τις ταινίες που είναι για φίλημα και θα ένιωθαν ότι μας κάνουν να μένουμε πάντα παιδιά…
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΟΙ ΧΑΝΤΡΕΣ (1966 - το εισαγωγικό θέμα του Μίμη Πλέσσα για την ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη με τους Ζωή Λάσκαρη, Κώστα Βουτσά, Φαίδωνα Γεωργίτση, Μάρθα Καραγιάννη)
Ο Φιλοποίμην Φίνος γεννήθηκε το 1908 σε ένα χωριό της Βοιωτίας. Αν και παιδί με πολλές κλίσεις και πολύπλευρο ταλέντο γοητεύτηκε από τον χώρο του θεάματος και διάλεξε να πορευτεί εκεί. Ο κινηματογράφος ήταν αυτό που τον τράβηξε εξ αρχής. Αρχικά σαν ηθοποιό αργότερα ως σκηνοθέτη και τεχνικό. Και βέβαια μετά τον πόλεμο σαν τον παραγωγό που άφησε βαριά την σφραγίδα του στον ελληνικό κινηματογράφο. Την περίοδο του ελληνοιταλικού πολέμου υπηρετεί στην Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού κινηματογραφώντας τα κατορθώματα του ελληνικού στρατού στο μέτωπο.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΑΣΤΕΡΩ (1959 από τις επιτυχημένες μεταφορές φουστανέλας στο ελληνικό σινεμά, μουσική : Τακης Μωράκης, σκηνοθεσία : Ντίνος Δημόπουλος παίζουν Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαηλ)
Το 1940 λίγο πριν την έκρηξη του πολέμου ο Φίνος γυρίζει την πρώτη ελληνική ομιλούσα ταινία γυρισμένη στην Ελλάδα, το «Τραγούδι του χωρισμού». Σήμερα η ταινία αυτή έχει αξία ιστορική. Τότε όμως η εμπορική πορεία της δεν ήταν η καλύτερη δυνατή. Με το τέλος του πολέμου η Φίνος Φιλμς άνοιξε τα φτερά της. Η ιστορία της εταιρίας θα μπορούσε να χωριστεί σε δύο φάσεις. Η πρώτη μέχρι το 1960 όταν η μικρή κινηματογραφική βιοτεχνία του θα γίνει κανονική εταιρία θαυμάτων. Με παραγωγές σπουδαίες. Το σύνολο βέβαια αφορούσε ηθογραφίες της εποχής. Αυτό όμως δεν μειώνει την αξία των ταινιών. Και πως άλλωστε όταν μιλάμε για την «Αγνή του Λιμανιού», το «Σωφεράκι», την Ωραία των Αθηνών», «Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο» που αργότερα γέννησε το μοναδικό σίκουελ στον ελληνικό κινηματογράφο (πλην Λούφας και παραλλαγής) «Λατέρνα φτώχεια και γαρύφαλλο», το «Τελευταίο ψέμα», «Μια ζωή την έχουμε» κ.α.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΨΕΜΑ (1958 – μετά την επιτυχία της Στέλλας ο Μιχάλης κακογιάννης γυρίζει στη Φίνος Φιλμς αυτή την ταινία με την Έλλη Λαμπέτη, μουσική Μάνος Χατζιδάκις σε τζαζ μπλουζ χρώματα, όχι και τόσο συνηθισμένο για αυτόν)
Η επιτυχία της Φίνος Φιλμς είναι μοναδική στα χρονικά. Η Αμερική είχε το Χόλυγουντ, η Γαλλία τη Νουβελ Βαγκ, η Ιταλία την Τσινετσιτά και τον νεορεαλισμό, η Ινδία το Μπολυγουντ. Στη χώρα μας η εταιρία του Φιλοποίμενα Φίνου για πολλά χρόνια έπαιζε τον ρόλο όλων αυτών των πραγμάτων μαζί. Και υπερθέαμα, και μιούζικαλ, και δράμα, και μελό, και κωμωδία, και ταινίες δημιουργών. Πλήθος δημιουργών βρίσκουν εδώ την χρυσή ευκαιρία για να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους και το καταφέρνουν με επιτυχία. Άνθρωποι δοκιμασμένοι στο θέατρο, στην λογοτεχνία, στη δημοσιογραφία όπως ο Σακελάριος, ο Τσιφόρος, ο Φώσκολος, ο Δαλιανίδης, ο Δημόπουλος.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΛΟΛΑ (από τις έξυπνες ιδέες του Φίνου οι ηθοποιοί να ερμηνεύουν τραγούδια. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη ξεκίνησε τη σχετική μόδα. Εδώ η Τζένη Καρέζη ερμηνεύει το ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΡΧΗ για την ταινία ΛΟΛΑ του Ντίνου Δημόπουλου, μουσική στίχοι : Σταύρου Ξαρχάκου στην πρώτη του κινηματογραφική μουσική απόπειρα)
Στις αρχές του ’60 ο Φίνος πλέον τολμά να δοκιμάσει μια πιο μαζική παραγωγή ταινιών. Τα μηνύματα που παίρνει είναι ενθαρρυντικά με την συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση νέων ταινιών στις αίθουσες. Γυρίζει δυνατά δράματα όπως η «Στεφανία», το «Γυμνοί στο δρόμο» και ο «Κατήφορος». Κάνει συμπαραγωγές με την εταιρία των Δαμασκηνός – Μηχαηλίδης. Ρίχνει λεφτά στο θέαμα με τα μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη. Ο ίδιος θέλει να έχει τον τελευταίο λόγο από την πρώτη λέξη του σεναρίου, σε όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων μέχρι και το τελευταίο κόψιμο στο μοντάζ. Ήταν ο πρώτος θεατής των ταινιών του και όποτε δεν του άρεσε κάτι «Κορνάριζε» όπως έλεγαν αστειευόμενοι χαρακτηριστικά οι φίλοι και συνεργάτες του. Περνούσε ώρες δίπλα στο συνεργείο και βέβαια όποτε έβρισκε την ευκαιρία έβγαζε το κατσαβίδι και διόρθωνε τις μηχανές που είχαν πρόβλημα. Το παρατσούκλι που του είχαν βγάλει για αυτό ήταν ο κατσαβιδάκιας.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΗΡΘΕ Ο ΚΑΛΟΣ ΜΟΥ (Βίκυ Μοσχολιού μουσική : Γιάννης Μαρκόπουλος, στίχοι : Λ. Παπαδόπουλος, για την ταινία ΕΚΕΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΚΕΙΝΗ – 1966 - του Ερρίκου Ανδρέου)
Λέγαμε πριν για το πλήθος των δημιουργών που πέρασαν από τα στούντιο της Φίνος γυρίζοντας τις ταινίες τους. Στον ίδιο χώρο θα παρελάσουν τα περισσότερα ονόματα των μουσικών της μεταπολεμικής Ελλάδας. Λάτρης της τέχνης του σινεμά ο Φιλοποίμην ήξερε καλά πως για να δέσεις εικόνα με ήχο χρειάζεται απαραιτήτως μουσική. Αρκετά από τα σάουντρακ είναι σπάνια αφού την εποχή εκείνη οι εταιρίες δεν ενδιαφέρονταν και τόσο για το μετρημένο εναλλακτικό ακροατήριο των σάουντρακ. Δεν υπήρχε και η ζήτηση που στο εξωτερικό θεωρούνταν δεδομένη. Τα τελευταία χρόνια χάρη στην τόλμη και την φροντίδα κάποιων ανθρώπων έχει αρχίσει μια κάπως συστηματική κυκλοφορία αυτών των έργων και έτσι όσοι αγαπούν την μουσική αυτών των ταινιών μπορούν να έχουν στο ράφι τους αυτές τις μελωδίες.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ ΤΟΥ ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ – (1968, ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ ΚΙ Ο ΑΛΗΤΗΣ η 2η εμπορικότερη ταινία της ΦΙΝΟΣ, σκηνοθεσία : Ντίνου Δημόπουλου με τους Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, μουσική : Νίκος Μαμαγκάκης, στίχοι Ντίνος Δημόπουλος)
Η λίστα με τα ονόματα των συνθετών της Φίνος Φιλμς είναι τεράστια. Ξεκίνησε με τον Γιαννίδη, τον Μουζάκη και τον Σουγιούλ, τις δόξες της επιθεώρησης και του ελαφρού τραγουδιού. Στη συνέχεια όμως και όσο η εταιρία καθιερώνεται στη συνείδηση του κόσμου δοκιμάζει και αναδεικνύει νέα ταλέντα που θα καθιερωθούν στον χώρο. Από τους πιο σπουδαίους σε αυτόν τον τομέα ο Κώστας Καπνίσης. Ένας αληθινός κινηματογραφικός συνθέτης με τα δεδομένα του εξωτερικού που δυστυχώς περιορίστηκε στα σύνορα της χώρας μας. Σπουδαία η δουλειά του σε ταινίες όπως ο «Κατήφορος» και η «Υπολοχαγός Νατάσα».
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ (ΥΠΟΛΟΧΑΓΟΣ ΝΑΤΑΣΑ, 1970 σενάριο-σκηνοθεσία Νίκου Φώσκολου, παίζουν Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημ Παπαμιχαήλ, Κώστας Καρράς, με το στοιχειωμένο ρεκορ των 751 χιλ εισιτηρίων η ταινία επί 25 και πλέον χρόνια ήταν η εμπορικότερη του ελληνικού σινεμά, την γκρέμισε το Σειφ σεξ)
Από τα ονόματα που μέσα στη δεκαετία του ’60 πρωταγωνιστούν στη Φίνος με την μουσική δουλεία τους είναι ο Μίμης Πλέσσας. Σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας αυτής το όνομα του φιγουράρει σε αρκετές ταινίες. Ίσως οι περισσότεροι να θυμάστε τα μιούζικαλ υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Γιάννη Δαλιανίδη. Όμως έκανε πολύ περισσότερα πράματα. Έγραψε μουσική σε κωμωδίες, φάρσες, μουσικές ταινίες αλλά και σε δράματα, μελό, περιπέτειες καταφέρνοντας σε κάθε περίπτωση να χρωματίζει ιδανικά τους χαρακτήρες και την πλοκή της ταινίας με τις μελωδίες του. Άλλοτε ροκ, άλλοτε τζαζ, άλλοτε λαϊκά, άλλοτε με την κλασσική ορχήστρα ο Πλέσσας υπογράφει μερικές από τις πιο όμορφες μουσικές στιγμές του. Η μουσική του Πλέσσα αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις το σήμα κατατεθέν της εταιρίας καθώς υπήρξε μέχρι τέλους από τους πιο πιστούς συνεργάτες του Φίνου. Συνολικά υπογράφει τη μουσική σε 112 ταινίες, όλες της Φίνος Φιλμς.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΤΟ ΧΩΜΑ ΒΑΦΤΗΚΕ ΚΟΚΚΙΝΟ του Βασίλη Γεωργιάδη, 1965 μοναδική περίπτωση ελληνικού γουέστερν στα χρόνια του Μαρίνου Αντύπα και του Κιλελέρ. Μαίρη Χρονοπούλου, Νίκος Κουρκουλος, Γιάννης Βογλης, 600 χιλ εισητήρια και μέρος της Οσκαρικής ιστορίας της Φίνος Φιλμς. Συνολικά στις 3 από τις 4 οσκαρικές υποψηφιότητες της χώρας μας – Ηλέκτρα, Κόκκινα Φαναρια, Χώμα - η εταιρία του Φίνου έχει σημαντικό κομμάτι ή ολόκληρη την παραγωγή
Θα πρέπει βέβαια να υπενθυμίσουμε τη συμμετοχή του Σταύρου Ξαρχάκου, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Μάνου Λοιζου, του Νίκου Μαμαγκάκη, του Γιώργου Χατζηνάσιου, του Γιώργου Κατσαρού. Όμως κανένας μουσικός δεν έπαιξε καθοριστικότερο ρόλο στις ταινίες της Φίνος Φιλμς όσο ο Μάνος Χατζιδάκις. Υπήρξε από τους στυλοβάτες στα βήματα της καθιέρωσης της στο χώρο του σινεμά. Ο ίδιος είδε την εμπειρία αυτή κάτι σαν πρακτική πάνω στη μουσική του σινεμά γράφοντας πολύ όμορφες μελωδίες, οι οποίες επιπλέον αγαπήθηκαν και από το ευρύ κοινό των ταινιών. Σε όλη την δεκαετία του ’50 η συμμετοχή του είναι κάτι παραπάνω από σοβαρή στο θέμα σινεμά.
Ο Φίνος τον συγκινεί για πολλού λόγους. «πρώτα πρώτα γιατί είχε πάθος για τη δουλειά του, γεγονός που χαρακτηρίζει όλους τους γνήσιους ανθρώπους. Ποτέ δεν τον είδα να κάθεται σε γραφείο μα πάντα να μαστορεύει με τους βοηθούς του. Πολλές φορές σαν ήθελα να δω το Φίνο και μου λέγαμε ότι βιδώνει ή ξεβιδώνει ένα μηχάνημα έφευγα γιατί ήξερα πως για αυτόν ήταν ιερή στιγμή. Μας ενώνει η αγάπη μας για τον κινηματογράφο λοιπόν».
Όμως στις αρχές του ‘60 αυτή η συμμετοχή σταματάει. Το Όσκαρ του Ποτέ την Κυριακή ανοίγει τους ορίζοντες του ως μουσικού στο διεθνές πεδίο δίνοντας βέβαια και εκεί εξαιρετικά δείγματα της μουσικής του
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΞΗΜΕΡΩΝΕΙ (1961 ΛΙΖΑ ΚΑΙ Η ΑΛΛΗ, του Ντίνου Δημόπουλου με τους Αλίκη Βουγιουκλάκη, Λάμπρο Κωνσταντάρα, μουσική : Μάνου Χατζιδάκι, στίχοι Βαγγέλης Γκούφας)
Τη δεκαετία του ’60 η Φίνος φιλμς είναι κατεστημένο στον κινηματογραφικό χώρο. Παράγει πλήθος ταινιών, αναδεικνύει ηθοποιούς σε πρώτου μεγέθους σταρ με υψηλό κασέ, συμπράττει το μοναδικό κινηματογραφικό τραστ με την Δαμασκηνός Μιχαηλίδης, δημιουργεί μόδα και στυλ. Είναι μια εποχή που στον τομέα της τέχνης η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα δημιουργική ευφορία. Μέχρι τον Απρίλη του 1967. Η δικτατορία ανακόπτει αυτή την έκρηξη δημιουργίας. Η στάθμη αρχίζει να κατεβαίνει. Η μαζική παραγωγή δεν φέρνει και καλύτερες ταινίες.
Την ίδια ακριβώς εποχή κάνει την εμφάνιση του ένα παράξενο κουτί σε αρκετά σαλόνια Ελλήνων. Είναι η τηλεόραση που κάνει τα πρώτα δειλά βήματα της. Κανείς δεν εκτίμησε σοβαρά την απειλή. Πως μπορούσαν οι Έλληνες, ένας λαός που ζει σε ανοιχτό ζεστό κλίμα, να εγκλωβιστούν σπίτι για να παρακολουθήσουν τηλεόραση? Η απάντηση νομίζω σε αυτό το ερώτημα του Φίνου είναι σήμερα περιττή.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΓΥΜΝΟΙ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ (το μοναδικό μιουζικαλ με δραματική υπόθεση του Γιάννη Δαλιανίδη που δεν είχε όμως την ίδια επιτυχία που είχε στο θέατρο. Βασισμένο στην ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ του Ιακ Καμπανέλλη εδώ όμως τη μουσική υπογράφει ο Σταύρος Ξαρχάκος και όχι ο Μικης Θεοδωράκης και τους στίχους ο Καμπανέλλης. Παίζουν Νίκος Κουρκουλος, Ζώη Λάσκαρη, Χρόνης Εξαρχάκος, Ανδρέας Μπαρκουλης. Από τις αγαπημένες ταινίες του Φίνου)
Η μεγάλη ακμή δίνει τη δεκαετία του ’70 τη θέση της σε έναν άνισο αγώνα για επιβίωση. Οι ακριβοί σταρ που ο ίδιος ο Φίνος έφτιαξε, για να πλασάρει το προϊόν του, αρχίζουν να τον προδίδουν. Η μαζική παραγωγή ταινιών αρχίζει να μειώνεται. Η ποιότητα βέβαια των παραγωγών δεν αλλάζει. Το 1971 η επιτυχία της Υπολοχαγού Νατάσσας» δίνει μια μικρή ελπίδα στην εταιρία ότι κάτι μπορεί να αλλάξει. Μάταια όμως περιμένουν.
Η εποχή είναι περίεργη. Το εκρηκτικό πολιτικό κλίμα και η μεταπολίτευση δεν βοηθούν. Άλλωστε η Φίνος Φιλμς δηλώνεται στη συνείδηση της διανόησης και της αριστεράς κομμάτι της παλιάς κατάστασης, του συντηρητισμού. Αυτό φανερώνεται και από την υποδοχή των ταινιών της Φίνος φιλμς στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ο β εξώστης με το που βλέπει το σήμα της εταιρίας με τα 2 εφ έριχνε γιούχα. Αυτό βέβαια αποτελεί μεγάλη παρεξήγηση για έναν άνθρωπο που ουδέποτε έδειξε ότι προτιμά το ένα ή το άλλο κόμμα, ή ακόμα ότι του αρέσει να διαλέγει ανάμεσα σε βασιλιά, χούντα ή δημοκρατία. Γιατί ο Φιλοιποίμην Φίνος στο μόνο πράμα που δήλωνε πίστη ήταν το σινεμά.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΧΑΜΕΝΑ ΟΝΕΙΡΑ (ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ, ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΑΛΕΚΟΣ ΣΑΚΕΛΑΡΙΟΣ)
Τον Ιανουάριο του 1977 και μετά από πολύχρονη μάχη με την αρρώστια ο Φιλοποίμην Φίνος ρίχνει τίτλους τέλους στην ταινία της ίδιας της ζωής. Λίγο μετά τον ακολουθεί και η εταιρία του. Ο επιθανάτιος ρόγχος έρχεται με την ταινία «Ο κυρ Γιώργης εκπαιδεύεται». 30 χρόνια μετά λίγα πράγματα έχουν γίνει για να τιμηθεί η μνήμα και να συνεχιστεί το έργο του. Όχι μόνο από την πολιτεία αλλά και από τους κληρονόμους και διαχειριστές του έργου. Και αυτό είναι κρίμα. Ας ελπίσουμε ότι η εμφάνιση της εταιρίας στη νέα ταινία του Κώστα Καπάκα, που βγαίνει σύντομα αποτελεί μια νέα αρχή.
Λίγο πριν φύγει αρνήθηκε να δώσει τα στούντιο που έφτιαξε με κόπο και θυσίες για το γύρισμα ταινιών στην τηλεόραση. Αυτή ήταν ο μεγάλος εχθρός, αυτή του έδιωξε τον κόσμο από τις σκοτεινές αίθουσες. Που να ήξερε ο καημένος ο Φιλοποίμην ότι ο ίδιος ο εχθρός πολλά χρόνια μετά θα γινόταν δούρειος ίππος και θα δικαίωνε το έργο του προβάλλοντας ξανά και ξανά αυτές τις ταινίες. Και πως 2 και 3 γενιές νέων ελλήνων θα ξαναγαπούσαν την Αλίκη και τη Ζωή, θα ξαναγελούσαν με τον Βουτσά και τον Εξαρχάκο, θα ξανατραγουδούσαν τις επιτυχίες των μιούζικαλ. Θα ξαναεβλεπαν αυτές τις ταινίες που είναι για φίλημα και θα ένιωθαν ότι μας κάνουν να μένουμε πάντα παιδιά…
Σχόλια