Ο Π. ΓΚΡΙΝΑΓΟΥΕΙ ΚΑΙ Η ΒΙΑΙΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ 92 - ΤΙ ΕΙΔΑΜΕ ΣΤΗ ΣΑΝΗ

Πολύ κακό για το τίποτα? Όχι, σε καμία περίπτωση. Όμως η τόλμη καμιά φορά έχει και το ρίσκο της.


Η τριλογία του Tulse Luper και οι περίφημες βαλίτσες του, που κρύβουν διάφορα στοιχεία του ανθρώπινου πολιτισμου, είναι γνωστή εδώ και χρόνια στους φανατικούς του σινεμά. Πριν από αρκετά χρόνια ο ίδιος ο Πήτερ Γκρίναγουεϊ είχε κάνει μάλιστα μια παρουσίαση στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης υποστήριζοντας την εδώ και χρόνια αταλάντευτη θέση του ότι ο κινηματογράφος έχει πεθάνει και πως ήρθε η ώρα να δούμε τι είναι αυτό που μπορεί να ακολουθήσει.




Στην Lupercyclopedia ο Γκρίναγουεϊ ουσιαστικά παρουσιάζει μια εξελιγμένη τεχνολογικά εικαστική φόρμα αυτής της ιδέας του. Δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό είναι το μέλλον του κινηματογράφου, σίγουρα όμως είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση ανάδειξης της εικαστικής μορφής της 7ης τέχνης (όπως το 3D Αβαταρ είναι μια άλλη τεχνολογική ιδέα απεικόνισης της κινηματογραφικής δράσης και πραγματικότητας). Έχοντας επιλέξει 92 σκηνές - εικόνες από την τριλογία και κάνοντας την ανάλογη έρευνα παρουσιάζει την δική του performance, μια και μοναδική κάθε φορά για το εκάστοτε συγκεκριμένο κοινό, ανάλογα με τις περιστάσεις. Όντας ιδιαίτερος ευφύης, ενημερωμένος και καλλιεργημένος ο Γκρίναγουει αποφασίζει κάθε φορά να παίζει την performance αυτή ανάλογα με τα standars που θεωρεί ότι κατέχει το κοινό του.

Στην δική μας περίπτωση αυτή η παράσταση κινήθηκε ανάμεσα σε λέξεις, έννοιες, εικόνες και όνειρα που είχαν να κάνουν περισσότερο με τη βία, τον φασισμό, το ναζισμό, τον πυρηνικό φόβο που προβλημάτισε αρκετά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου αλλά και το καταργημένο πλέον όριο ανάμεσα σε (κομμουνιστική) Ανατολή και (καπιταλιστική) Δύση.

Δεν θα έλεγα πως ήταν κακή η ιδέα και η φιλοσοφία του καλλιτέχνη όμως η επιμονή σε επαναλαμβανόμενες εικόνες, οι άκομψες λούπες, ο δυνατός ήχος, ο περίεργος "αυτοσχεδιασμός" του Γκρίναγουει κάπου κούρασαν και έβγαλαν αρκετούς θεατές από το παιχνίδι. Ειδικά το τελευταίο δεκάλεπτο στο οποίο παρουσιάστηκε το άπαν από τις πυρηνικές δοκιμές και επιθέσεις μέχρι το 1966 (που έκαναν ΗΠΑ, ΕΣΣΔ, Ην. Βασίλειο, Γαλλία, Κίνα) ήταν κάτι περισσότερο από μια απλή εμμονή.



Προσωπικά με εντυπωσιαζεί πως επέλεξε αυτή την αλυσίδα εννοιών και ιστοριών από τον 20ο αιώνα για να παρουσιάσει στη Σάνη. Η Ελλάδα πράγματι αποτέλεσε σταυροδρόμι για την πορεία του Β Παγκοσμίου αλλά και προπύργιο της Δύσης στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ψυχροπολεμικά. Ωστόσο ο 20ος αιώνας δεν τερματίζεται με την πτώση του Τείχους το 1989 - άποψη που εκφράστηκε κυρίως από τον Φράνσις Φουκουγιάμα και αναθεωρήθηκε όσο περισσότερο κυλούσε ο χρόνος - όπως επίσης ο Β Παγκόσμιος, ο ναζισμός, ο Γκέμπελς, η βία δεν είναι μοναδικές αλλά επιμέρους σημαντικές πτυχές για τον 20ο αιώνα. Μπορεί η κουλτούρα και εκμετάλλευση του ουράνιου να σημαδεύει, από το 1945 και έπειτα, το παιχνίδι επιβολής πολιτικής και διπλωματικής ισχύος όμως στο μεταίχμιο αλλαγής από τον Ψυχρό Πόλεμο σε αυτή τη Νέα Εποχή που ζούμε η αποθέωση της τεχνολογίας και ο κατακερματισμός των ψυχροπολεμικών δυνάμεων έχουν ωθήσει αυτό το παιχνίδι και σε νέους παίχτες. Όπως επίσης ο 20ος αιώνας είναι περίοδος κινημάτων, ιδεολογιών, ανάπτυξης, πρόοδου, ύφεσης, δυσκολιών, ανατροπών με την τέχνη να παίζει μεγαλο ρόλο παρέμβασης, έκφρασης και καταγραφής σε όλα αυτά. Και δυστυχώς όλα αυτά η performance του σκηνοθέτη και εικαστικού δεν τα κατέγραψε στην παρούσα μορφή της.

Για όσους γνωρίζουν το έργο του Γκρίναγουει είναι νομίζω κατανοητός και ο κώδικας και ο στόχος και η φιλοσοφία του καλλιτέχνη. Για κάποιον ανυποψίαστο και ανίδεο τουρίστα όμως η επιλογή του να δει κάτι τόσο πρωτοποριακό και τολμηρό σε σύλληψη, οργάνωση και παρουσίαση οδηγεί χωρίς δεύτερη σκέψη σε συμπεράσματα που ενδεχομένως μπορεί και να αδικούν το αποτέλεσμα και την ιδέα. Για το Φεστιβάλ της Σάνης πάντως η επιλογή ένταξης αυτής της περφορμανς στο πρόγραμμα αποτελεί σίγουρα ρίσκο και απόδειξη ότι δεν φοβάται να παρουσιάσει καλλιτεχνικές ιδέες και εκφράσεις που ξεφεύγουν μιας μουσικής βραδιάς και μπορούν να προβληματίσουν και να αποτελέσουν μια εναλλακτική εμπειρία για τους θεατές και επισκέπτες του.

Σημ: Κάποιος θεατής της παράστασης κινηματογράφησε ένα απόσπασμα της performance με τον ίδιο τον Γκρίναγουει και πως χρησιμοποιεί την εντυπωσιακή ψηφιακή πλατφόρμα του. Δεν το αναρτώ εδώ καθώς δεν αποτελεί προσωπικό αρχείο σας παραπέμπω όμως στο link του βίντεο για να πάρετε μια ιδέα από το Σαββατιάτικο βράδυ μας στη Σάνη.