'CAUSE WE CANNES - CANNES - CANNES!!! (60 ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΤΕΧΕΙ ΑΥΤΗ Η ΚΟΛΩΝΙΑ) - ΄β έκδοση με τα φετινά βραβεία της διοργάνωσης

Για όσους αγαπάνε την Γεωγραφία βρίσκουν τις Κάνες στις μεσογειακές ακτές της Γαλλίας, στο κομμάτι αυτό που τουριστικά ονομάζεται και Κυανή Ακτή. Αν κάτσεις να το καλοσκεφτείς ίσως να φανεί αστείο πως μια μικρή τουριστική λουτρόπολη μπορεί και διοργανώνει κάθε χρόνο ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στον χώρο της έβδομης τέχνης. Σκεφτείτε το λίγο. Δεν είναι πρωτεύουσα, όπως το Βερολίνο, δεν είναι σημαντικό οικονομικό, πολιτιστικό και ιστορικό κέντρο όπως η Βενετία, δεν είναι τίποτα από όλα αυτά αλλά για 10 μέρες κάθε χρόνο είναι όλα αυτά. Και επιπλέον σκεφτείτε και αυτό. Το σινεμά ήταν μια υπέροχη επινόηση 2 Γάλλων όχι όμως στις Κάνες αλλά στο Παρίσι. Οι Κάνες πέρα από ήλιο και θάλασσα δεν προσφέρουν καμία άλλη συγκίνηση. Και τότε πως γίνεται να έχουν αναχθεί σε μια σύγχρονη πρωτεύουσα του κινηματογράφου μαζεύοντας κάθε χρόνο τον αφρό του παγκόσμιου σινεμά? (στην φωτο ο κεν Λοουτς περιχαρής που πήρε τον δικό του Φοίνικα το 2006)

ΞΕΡΕΤΕ ΟΤΙ...

• Το φεστιβάλ των κανών έχει μια ιστορία που πλησιάζει πλέον τα 60 χρόνια. Οι ρίζες του ωστόσο βρίσκονται ακόμα πιο πίσω. Το 1932 η φασιστική Ιταλία, που στήριζε πολλά στην υπόθεση του σινεμά δημιουργεί το πρώτο διεθνές διαγωνιστικό φεστιβάλ κινηματογράφου στη Βενετία. Ωστόσο ο χρόνος έδειξε ότι πρόθεση των διοργανωτών δεν ήταν τόσο η ποιοτική κρίση των διαγωνιζόμενων ταινιών όσο η επιβράβευση τους με βασικό κριτήριο την εθνικότητα τους. Μην ξεχνάτε όμως ότι είμαστε στο κατώφλι ενός Παγκοσμίου πολέμου.
  
  Το ποτήρι ξεχείλισε όταν το 1938 οι Ιταλοί αποφασίζουν να αγνοήσουν προκλητικά τον Ζαν Ρενουάρ και την ταινία του «Μεγάλη Χίμαιρα» και να βραβεύσουν 2 προπαγανδιστικά φιλμ από την Γερμανία και την Ιταλία. Η «Μεγάλη Χίμαιρα» θεωρήθηκε στην εποχή της μια ταινία προφητική. Το αντιπολεμικό της μήνυμα ενόχλησε τους εθνικοσοσιαλιστές της Γερμανίας και της Ιταλίας ενώ ο Γκέμπελς την χαρακτήρισε ως τον υπ αριθμόν Νο1 κινηματογραφικό εχθρό της Γερμανίας. Όλα αυτά τα γεγονότα όμως οδήγησαν μια ομάδα δημοσιογράφων και κινηματογραφιστών στο να δημιουργήσουν ένα αντίπαλο δέος στο φασιστικό φεστιβάλ Βενετίας. Η Γαλλική κυβέρνηση είδε με ενθουσιασμό την ιδέα και παρά τις διπλωματικές τριβές με τους Ιταλούς οι Κάνες, μετά από ένα τεράστιο παζάρι εσωτερικής πολιτικής στην Γαλλία, έγιναν η έδρα αυτού του αντίθετου «φιλελεύθερου» καλλιτεχνικού πόλου.


• Το πρώτο φεστιβάλ Κανών ήταν γεγονός. Την 1η Σεπτεμβρίου 1939 η τελετή έναρξης θα είναι εντυπωσιακή αλλά και εξαιρετικά άτυχη. Βλέπετε εκείνη την ίδια ημέρα διάλεξε ο Χιτλερ για το ραντεβού του με την ιστορία, δηλ. για να επιτεθεί στην Πολωνία και να ξεκινήσει ο Β Παγκόσμιος πόλεμος. Για περίπου 7 χρόνια η προσπάθεια αυτή θα θαφτεί στις στάχτες του πολέμου. Όταν η ανασυγκρότηση της Ευρώπης ξεκινά η προσπάθεια αυτή για το κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Κανών θα αναγεννηθεί. Σε αυτά τα πρώτα χρόνιας ζωής το φεστιβάλ ήταν περισσότερο ένα πανόραμα και φόρουμ (αγορά) ταινιών παρά ένας διαγωνισμός αστέρων και δημιουργών.
  
• Παρίσι, Τουλούζη, Νίκαια και δεν ξέρω πόσες άλλες γαλλικές πόλεις διεκδίκησαν μέχρις εσχάτων την έδρα του φεστιβάλ. Τελικά επικράτησαν οι Κάνες για έναν πολύ απλό λόγο. Ήταν τουριστικό θέρετρο ήδη με μεγάλη απήχηση στη Γαλλία και η τοπική κοινωνία ρέφαρισε σε προσφορές προκειμένου να ενισχύσει το τουριστικό ιματζ της με ένα αντίστοιχο καλλιτεχνικό γεγονός. Κοιτώντας το χρόνο μάλλον δικαιώθηκαν. Πάντως και με τη Θεσσαλονίκη το 1959-60 τα ίδια έγιναν μέχρι να βρεθεί η έδρα του Φεστιβάλ μας αρα δεν διαφέρουμε στο συγκεκριμένο θέμα από τους ξένους


• Το 1954 είναι χρονιά ορόσημο για το φεστιβάλ. Από τη μια θεσμοθετείται επίσημο βραβείο για το διαγωνιστικό μέρος. Η πρώτη ταινία που θα κερδίσει το βραβείο αυτό θα είναι η αμερικάνικη παραγωγή Μάρτι, που λίγο καιρό μετά θα σαρώσει και στα Όσκαρ. Ο Χρυσός Φοίνικας από τότε θα γίνει ένα από τα διασημότερα φεστιβαλικά βραβεία παγκοσμίως. Φετιχ για την αναγνώριση και την υστεροφημία ενός δημιουργού. Την ίδια εποχή θα γίνουν για πρώτη φορά αντικείμενο προσοχής οι Στάρλετ και τα ροζ σκανδαλάκια που κάθε χρόνο διαδραματίζονται στην παραλία των Κανών. Άλλη μια καινοτομία λίγα χρόνια νωρίτερα η μετακίνηση του Φεστιβάλ από τον μήνα Σεπτέμβριο στον μήνα Απρίλιο, κίνηση που αποσκοπούσε στο να αποδυναμώσει τα αντίπαλα φεστιβάλ σε Βερολίνο και Βενετία και να τραβήξει περισσότερο κόσμο στη Γαλλία. Οι Κάνες θα γίνουν το πρώτο τη τάξει κοινωνικό γεγονός και οι πάσης φύσεως διάσημοι θα συνωστιστούν για μια πρόσκληση σε μια πρεμιέρα ή σε μια δεξίωση κάποιας παραγωγής από τις τόσες που γίνονται στα πλαίσια προώθησης της ταινίας


• Φελίνι, Μπουνιουέλ, Λουμέτ, Λιν, Αντονιόνι, Γαβράς. Και από την άλλη Σκορτσέζε, Κόπολα, Αλτμαν. Όλος ο αφρός του παγκόσμιου σινεμά είναι εδώ. Και ξανά από την Ευρώπη Ταρκόφσκι, Βεντερς, Κισλόφσκι, Αμπας Κιαροστάμι, Γιλμαζ Γκιουνει, Πάολο και Βιτοριο Ταβιάνι, Ζακ Ντεμί. Τα ονόματα πολλά και οι ταινίες ακόμα περισσότερες.
  Τη δεκαετία του ’90 το ανεξάρτητο σινεμά κάνει δυναμικά την εμφάνιση του. Ο Στήβεν Σοντερμπεργκ κάνει μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις και κερδίζει το Χρυσό Φοίνικα για την ταινία «Σεξ ψέματα και βιντεοταινίες», λίγο αργότερα η Τζέιν Κάμπιον γίνεται η πρώτη γυναίκα που κερδίζει Χρυσό Φοίνικα για τα «Μαθήματα Πιάνου», ο Λαρς Φον Τριερ κηρύσσει εδώ τις αρχές του Δόγματος, του κινηματογραφικού κινήματος του απόλυτου ρεαλισμού, ο Κουεντιν Ταραντίνο και ο Λάρι Κλαρκ σκανδαλίζουν με ταινίες όπως το Παλπ Φιξιον και το Κιντς.
  


• Από τις πιο σπουδαίες ελληνικές παρουσίες στο πρώτο κομμάτι της ιστορίας των Kανών είναι χωρίς αμφιβολία ο Μιχ. Κακογιάννης. Κυριακάτικο ξύπνημα, Στέλλα, Κορίτσι με τα μαύρα, Τελευταίο ψέμα, Ηλέκτρα, Τρωάδες, Ιφιγένεια σχεδόν τα 2/3 της φιλμογραφίας του Κακογιάννη συμμετείχαν και με αξιώσεις μάλιστα για κάποια διάκριση. Ειδικότερα η Στέλλα και η Ηλέκτρα που αδικήθηκαν στο όνομα του ανταγωνισμού και της κακής σχέσης της επίσημης Ελλάδας με το να προωθεί τους εκπροσώπους της στο εξωτερικό. Η ελληνική συμμετοχή στις Κάννες περιορίζεται τις περισσότερες φορές απλώς και μόνο σε μια αξιοπρεπή παρουσία. Ωστόσο υπήρξαν κάποιες φορές που ευτυχώς ήταν και λίγο πιο έντονη


• Το 1955 η Μελίνα Μερκούρη κερδίζει τους διθυράμβους και τα εγκώμια όλων για τη Στέλλα αλλά χάνει το βραβείο. Χαμένο το βραβείο αλλά κερδισμένη η Μελίνα που γνωρίζει στις Κάνες τον Ζυλ Ντασέν και το 1960 έρχονται μαζί για να σαρώσουν με το ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ τα πάντα στο πέρασμα τους. Βραβείο γυναικείας ερμηνείας και φυσικά βομβαρδισμός από πάσης φύσεως σχόλια για την εκθαμβωτική παρουσία της ελληνικής αποστολής εκείνη τη χρονιά. Η δεξίωση στο Αμπασαντορ γέννησε μια ιστορική στιγμή για τις "ελληνικές Κάνες" και έστειλε μια μελωδία "΄Τα παιδιά του Πειραιά" σε όλη την υφήλιο.


• Βέβαια τα τελευταία χρόνια (δυστυχώς ή ευτυχώς) η ελληνική σημαία υψώνεται στις Κάνες μόνο όταν εμφανίζεται στο τοπίο ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Το 1975 ο ΘΙΑΣΟΣ αφήνει τις καλύτερες εντυπώσεις και βάζει πλώρη για τον Χρυσό Φοίνικα. Μόνο που η τότε κυβέρνηση Καραμανλή έχει αντίθετη άποψη. Αρνείται να δώσει την έγκριση της σε μια ταινία που κάθε άλλο παρά εγκωμιαστική είναι για την δύσκολη εποχή Παπάγου. Για άλλη μια φορά βάλαμε τα χεράκια μας και βγάλαμε τα ματάκια μας. Από τότε ο Αγγελόπουλος κλείνει ανελλιπώς ραντεβού με τον Φοίνικα των Κανών. Το 1984 κερδίζει μαζί με τους Τονινο Γκουέρα και Θανάση βαλτινό το βραβείο σεναρίου ενώ το 1995 θα φτάσει πολύ κοντά στην νίκη με το ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ (θα χάσει όμως με μια ψήφο διαφορά, αυτή της προέδρου της επιτροπής εκείνης της διοργάνωσης, της Ζαν Μορώ, από τον Κουστουρίτσα και το ΑΝΤΕΡΓΚΡΑΟΥΝΤ). Η μεγάλη στιγμή θα έρθει το 1998 όταν με την ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΕΡΑ θα γίνει ο πρώτος Έλληνας σκηνοθέτης που κερδίζει το Χρυσό Φοίνικα. Πρόεδρος της επιτροπής ο Μαρτιν Σκορτσεζε


• Αλφ Σομπεργκ, Φράνσις Φορντ Κόπολα, Σοχει Ιμαμούρα, Εμιρ Κουστουριτσα, Μπιλε Ογκαστ, Λυκ και Ζαν Πιερ Νταρντεν είναι η ντριμ τιμ που κέρδισε από δύο φορές ο καθένας τους τον ποθητό Χρυσό Φοίνικα

ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΤΟΥ 6Οου ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΝΝΩΝ

ΧΡΥΣΟΣ ΦΟΙΝΙΚΑΣ : 4 ΜΗΝΕΣ, 3 ΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ 2 ΗΜΕΡΕΣ του ΚΡΙΣΤΙΑΝ ΜΟΥΝΓΚΙΟΥ

Grand Prize: Naomi Kawase for "The Mourning Forest

Best Screenplay: Fatih Akin for "The Edge of Heaven"

Best Director: Julian Schnabel for "The Diving Bell and the Butterfly"

Best Leading Actor: Konstantin Lavronenko in "The Banishment"

Best Leading Actress: Jeon Do-yeon in "Secret Sunshine"

Jury Prize: "Persepolis" by Marjane Satrapi and to "Silent Light" by Carlos Reygadas

Grand Prix du 60ème Anniversaire: Paranoid Park de Gus Van Sant

ΥΠΑΡΞΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΚΑΝΩΝΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΤΙΝΩΝ

Μην σας κάνει εντύπωση η φετινή μοιρασιά στις Κάννες από τον Φριαρς και την παρέα του. Καλοί οι Αμερικάνοι και τα αστραφτερά μπιμπελό που φέρνουν στις Κάννες αλλά το σινεμά είναι αλλού. Τους παρηγορήσαν με το ειδικό βραβείο που πήρε ο Βαν Σαντ και τέρμα! Δεν έχω δει τις ταινίες και δεν μπορώ να κρίνω απόλυτα το αποτέλεσμα.

Όμως έχω 2 παρατηρήσεις να κάνω. Αν πέρυσι τέτοιο καιρό έλεγες ότι υπάρχει η ταινία "4 μηνες, 3 βδομάδες, 2 μέρες" και έψαχνες στο imdb να βρεις ποια είναι αυτή η ταινία δεν θα την έβρισκες! Κι αυτό γιατί δεν υπήρχε ούτε σαν σενάριο! Θαυμάστε λοιπόν έναν σκηνοθέτη που μέσα σε 365 μέρες έγραψε ένα σενάριο, βρήκε χρηματοδότηση (φαντάζομαι δεν ήθελε τα λεφτά του ALTER EGO), έκανε καστινγκ και ρεπεραζ, προετοιμάστηκε τεχνικά, έκανε γυρίσματα, μονταζ(απο ότι ξέρω δεν δυσκολεύτηκε και πολύ στο μονταζ) και πήγε στο διαγωνιστικό των Καννών κερδίζοντας από την αρχή τις εντυπώσεις και τελικά και το μεγάλο βραβείο της διοργάνωσης. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός.

Γενικά η Γαλλία έχει μια ειδική σχέση με την Ρουμανία από τα χρόνια του Τσαουσέσκου ακόμα. Ειδικότερα στο σινεμά την τρέχουσα δεκαετία έχουν εμφανιστεί στις Κάννες (αλλά και σε άλλα δυνατά φεστιβάλ) μια σειρά από νέους σκηνοθέτες με πολύ φρέσκιες ιδέες και τσαγανό. Κριστι Ποϊου, Κρίστιαν Μουνγκιου, Κορνέλιου Πορομποϊου, Κριστιάν Νεμέσκου, Ράντου Μουντεαν είναι όνοματα δημιουργών που λίγο λίγο ανακαλύπτουν οι ειδικοί και οι σινεφιλ. Σημειώστε τα και εσείς γιατί θα τα βλέπετε μπροστά σας συχνά στο εξης.

Στις Κάννες όπως είπα τα τελευταία χρόνια οι σκηνοθέτες αυτοί κάνουν συχνά αισθητή την παρουσία τους στα παράλληλα τμήματα του φεστιβάλ. Πέρυσι μάλιστα "Ο θάνατος του κου Λαζαρέσκου" του Κ. Ποϊου έγινε μια απο τις ταινίες της χρονιάς κερδίζοντας αμέτρητα βραβεία, διθυραμβικές κριτικές όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά ακόμη και στην Αμερική (μάλιστα κέρδισε βραβεία από 2 ενώσεις κριτικών - του Λος Αντζελες και του Σαν Φρανσισκο - μέσα στην περίοδο των Όσκαρ, που καίγεται το πελεκούδι από προμοσιον και διαφήμηση των μεγάλων στούντιο και ακόμη έφτασε να είναι υποψήφια στα λεγόμενα και αντι-Οσκαρ τα Indie Spirit Awards). Και φέτος έγινε το μεγάλο μπαμ και για πρώτη φορά η Ρουμανία κερδιζει το Χρυσό Φοίνικα με μια ταινία που κατά γενική ομολογία άρεσε και από την πρώτη στιγμή βαφτιστηκε φαβορί. Και ακόμη δεν είδαμε τίποτα από τους Ρουμάνους...

Και τελικά: Τι διαφορετικό ή τι περισσότερο ξέρει από τους Έλληνες σκηνοθέτες η Γερμανία και έχει κάνει κατάληψη τα τελευταία χρόνια στην shortlist 5αδα του ξενόγλωσσου Όσκαρ, ή η Ρουμανία που έχει αρχίσει να κλέβει βλέμματα και προσοχή σε διάφορα αξιόπιστα φεστιβάλ, όπως οι Κάννες?

Υ.Γ. Για τους ορκισμένους λάτρεις και φίλους του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ο Κριστιάν Μουνγκίου είναι σίγουρα περισσότερο γνωστός. Κι αυτο γιατί το 2002 η προηγούμενη ταινία του η "Δύση" (Occident) συμμετείχε στο Διεθνές Διαγωνιστικό κερδίζοντας μάλιστα και το Βραβείο Κοινού.

Επίσης στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης υπάρχει το παράλληλο τμήμα "Ματιές στα Βαλκάνια" που κάθε χρόνο μας φανέρωνει τουλάχιστον μια ταινία από τη Ρουμανία. Όπως πέρυσι το "Ηταν ή δεν ήταν" του Κ. Πορομποϊου για το οποίο έχω γράψει και το έχω σημειώσει ως μια από τις καλύτερες ταινίες του 2006.