ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ: ΑΥΤΗ ΠΟΥ ΛΥΕΙ ΣΤΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΩΝΕΙ ΘΕΑΤΡΑ!

Ανάμεσα σε τόσες τραγωδίες το ΚΘΒΕ αναλμβάνει την "ιερή" αποστολή να μας ξαναθυμήσει τις ιστορίες του παππού Αριστοφάνη. Ανεβάζει την Λυσιστράτη στο κοίλο των ανοιχτών θεάτρων και όποιος αντέξει στον τολμηρό λόγο του ποιητή μαγκιά του!

ΣΙΝΕ ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ

Το εκπληκτικό με αυτή την κωμωδία του ποητή είναι ότι αποτελεί την μοναδική κινηματογραφική μεταφορά του αριστοφανικού λόγου. Ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης και ο Αισχύλος έχουν απασχολήσει αρκετά το σινεμά. Ο Γιώργος Τζαβέλας και ο Μιχάλης Κακογιάννης είναι 2 χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της κατηγορίας σκηνοθετών που μάλιστα διακρίθηκαν και στο εξωτερικό με τις κινηματογραφικές τραγωδίες τους. Ο Αριστοφάνης όμως πως να περάσει στο πανί? Αντέχει ο ανυποψίαστος θεατής να ακούει την αθυροστομία του ποιητή? Λένε πως όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στην Αμερική αυτή η κωμωδία με την σεξουαλική αποχή και τα πικάντικα αστεία ξεσήκωσε τέτοια θύελλα αντιδράσεων από τους θρησκευόμενα "πιστούς" και "ανήσυχους" Αμερικάνους ώστε μάλιστα κάποιος κατέθεσε και μήνυση για να προστατέψει τα ήθη από τον... λεκτικό τρομοκράτη! Κρίμα γιατί ο ποιητής δεν μπορούσε να ανταποκριθεί και να διασκεδάσει με την επίγεια μαλακία τους!

ΤΖΕΝΗ ΤΖΕΝΗ

Το 1972 ο σκηνοθέτης Γιώργος Ζερβουλάκος με τη βοήθεια του Γιάννη Νεγρεπόντη στο σενάριο θα γυρίσει αυτή την κωμωδία για τον κινηματογράφο. Λυσιστράτη είναι η Τζένη Καρέζη ενώ την πλαισιώνουν η Άννα Ματζουράνη, η Άννα Φόνσου, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Κώστας Καζάκος. Η μουσική εδώ ανήκει στον Σταύρο Ξαρχάκο. Το σάουντρακ μέχρι πρότινος ανύπαρκτο. Κυκλοφόρησε πρόσφατα με φροντίδα του ίδιου του συνθέτη σε μια φροντισμένη έκδοση. Μουσική γέματη λαικά και ανατολίτικα ιδιώματα για μια ταινία που ενδυματολογικά και σκηνογραφικά εξελίσσεται στην Πλάκα και στα περιξ της Ακρόπολης κάπου στον 19ο αιώνα, όταν η Ελλάδα μετά το πολυετές μπαρούτι της Επανάστασης συντάσσεται σε οργανωμένο και αναγνωρισμένο κράτος.

Η ταινία είχε διακριθεί ως η Αρτιότερη Παραγωγή του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1972. Μια χρονιά ορόσημο για τον ελληνικό κινηματογράφο με το "Προξενιό της Άννας¨του Π. Βούλγαρη, τις "Μέρες του '36" του Θ. Αγγελόπουλου και το "Θάναση πάρε το όπλο σου" του Ντινου Κατσουρίδη να μοιράζονται τα βραβεία και να θέτουν θεμέλια για τον Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο.

ΣΟΥΑΡΕ ΝΟΥΑΡ

Με αυτή την ταμπέλα την εποχή του μεσοπολέμου παιζόταν η Λυσιστράτη και οι άλλες κωμωδίες του Αριστοφάνη στο ανδρικό κοινό. Για τις γυναίκες το θέαμα ήταν απαγορεύμενο (όπως και στην αρχαιότητα). Φυσικά το αριστοφανικό Σουαρέ του μεσοπολέμου αρκετές φορές ήταν η τέλεια αφορμή για να επιδωθούν ή τουλάχιστον να εννοηθεί στους απεξω ότι επιδίδεται ό θίασος και οι θεατές σε τολμηρές συναντήσεις ενώ πάιζεται το έργο. Κύριε ποιητά φαντάζομαι πως δεν σας χαλάει να μαγαρίσουμε το κειμένακι σας to know us better!

Η ΠΙΟ ΠΟΛΥΠΑΙΓΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΙΚΗ ΚΩΜΩΔΙΑ

Καλά τα πιπεράτα αλλά καλό και το θέατρο. Και η Λυσιστράτη σίγουρα θα καύλωνε (παρασύρθηκα από τον ποιητή) αν μάθαινε ότι αποτελεί την πιο περιζήτητη αριστοφανική φιγούρα στην νεώτερη θεατρική ιστορία μας. Κυβέλη, Μαίρη Αρώνη, Αλέκα Παϊζη,. Κατερίνα Χέλμη, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Μιρκα Παπακωνσταντίνου και πόσες άλλες καλές πρωταγωνίστριες του ελληνικού θεάτρου.

Και φυσικά άνδρες! Όπως ο Λευτέρης Βογιατζής. Ο Θύμιος Καρκατσάνης. Ή όπως ο Λάκης Λαζόπουλος που το καλοκαίρι του 1986 θα κοντράρει στα ίσια την Αλίκη Βουγιουκλάκη αφού και οι 2 ανεβάζουν το ίδιο έργο: Λυσιστράτη Αριστοφάνους!

ΠΑΜΕ ΚΟΠΕΛΕΣ...

Ένα από τα σουξέ που ανέδειξε η αριστοφανική γυναικεία κωμωδία είναι ο παραπάνω τίτλος χάρη στο ταλέντο του Σταμάτη Κραουνάκη (1986 - θίασος Λαζόπουλου, σκηνοθεσία Βουτσινά). Πολλοί συνθέτες μας έχουν δώσει τη δική τους εκδοχή στην Λυσιστράτη και τις περιπέτειες της. Ο Σταυρος Ξαρχάκος, που ήδη αναφέρθηκε. Ο Βασίλης Δημητρίου σε ένα θεατρικό σάουντρακ πλεον αρκετά σπάνιο. Ο Γιάννης Μαρκόπουλος για τις ανάγκες του θιάσου του Θύμιου Καρακατσάνη.

Ο Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε μια ολόκληρη όπερα για αυτό το έργο και μάλιστα τιμάει και τον Μάνο Χατζιδάκι μέσα που ίσως να έχει γράψει το πιο διάσημο Αριστοφανικό τραγούδι, τον "Μύθο".

Βέβαια ο Χατζιδάκις δεν εκτιμούσε και τόσο το έργο και μάλλον δεν είχε άδικο. Πως μπορεί να σταθεί μια γυναικεία επανάσταση μέσα από την σεξουαλική αποχή? Άλλωστε ο ίδιος ο Αριστοφάνης ονοματίζει τις γυναίκες ως γένος ξεκωλιάρικο! Παρά ταύτα στην ουτοπική επανάσταση των ηρωίδων του (μιλάμε για την πρώτη έγγραφη μαρτυρία φεμινισμού ανα την υφήλιο) οι άντρες εμφανίζονται ξεροκέφαλοι, εγωιστές, φαλλοκράτες, μοναχοφάηδες. Δηλαδή ακόμη χειρότερα.

ΚΟΥ ΘΟΥ ΒΟΥ Ε

Η παράσταση του Γιάννη Ιορδανίδη έχει αρκετά καλά στοιχεία έχει και σοβαρά μειονεκτήματα. Πόλυ καλή δουλειά στα κουστούμια και στα σκηνικά που αναπαριστούν ένα μισογκρεμισμένο θέατρο στις αρχές του 20ου αιώνα. Ο Ιορδανίδης μιλάει για έναν θίασο που σε πείσμα των δύσκολων καιρών στα ερείπια του θεάτρου οι ηθοποιοί του με ότι κουστούμια έχουν και δεν έχουν, παίζουν για να σώσουν τις ψυχές τους και να εξαγνίσουν και πάλι τον χώρο του θεάτρου. Αν δεν διάβαζα δελτίο τύπου πάντως εγώ δεν θα το σκεφτόμουν όλο αυτό! Βλέποντας την παράσταση νόμιζα ότι είχα να κάνω με έναν θίασο Μουλεν Ρουζ στα ερείπια του Παρισινού θεάτρου. Η παράσταση στήνεται έτσι κι αλλιώς ως γιορτή. Μια ιερή θεατρική γιορτή που δεν περιορίζεται στο κοίλο της ορχήστρας αλλά διαμοιράζει την δράση της σε αρκετά σήμεια σε όλο τον χώρο του θεάτρου.

Μου άρεσε και η μεταφράση του Βαρβέρη, τολμηρή και σύγχρονη.

Για τις ερμηνείες δεν θέλω να πω τίποτα. Μια ομάδα αρκετά αξιόλογων ηθοποιών με ερμηνείες δυστυχώς τηλεοπτικές. Ή δεν το έχουν ή φθάρθηκε η εικόνα τους κιόλας από την υπερπροβολή στο γυαλί. Η Δάφνη Λαμπρόγιαννη, ο Αντώνης Λουδάρος και ο Δημήτρης Πιατάς σώζονται κάπως.

Μια ερώτηση όμως για τον Καλλιτεχνικό διευθυντή του ΚΘΒΕ κο Τσακίρογλου. Καλά το θέατρο που διοικείτε δεν έχει ούτε έναν πρωταγωνιστή για την Επίδαυρο? Μόνο οι φίρμες που μαζέψατε κάνουν την δουλειά σωστά? Το Κρατικό Θέατρο έχει παράδοση σε ηθοποιούς τροφοδοτώντας μάλιστα μέχρι και σήμερα την Αθήνα. Εσείς δεν τους είδατε?

Δείτε τους συντελεστές της παράστασης καθώς και το πρόγραμμα περιοδείας. Αν περνάει από τα μέρη σας (ποιος ξέρει?) ίσως να κάνει το βραδάκι σας πιο όμορφο...