ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΜΩΡΙΣ ΖΑΡ!
Συνηθίζουμε να θυμόμαστε ένα διάσημο πρόσωπο όταν έχει πεθάνει και κατά διαστήματα σε αυτή την θλιβερή επέτειο τιμούμαι και το έργο του. Σήμερα θα μιλήσουμε για ένα πρόσωπο εν ζωή και θα ασχοληθούμε μαζί του με αφορμή τα γενέθλια του. Σήμερα έχουμε 22 Σεπτεμβρίου αλλά μια βδομάδα νωρίτερα στις 13 του μήνα που διανύουμε ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια στον χώρο της κινηματογραφικής μουσικής ο Μωρίς Ζαρ γιορτάζει τα 82 του χρόνια και παράλληλα μια τεράστια διαδρομή μισού αιώνα στον χώρο της συμφωνικής μουσικής και φυσικά μέσα σε όλα αυτά και της κινηματογραφικής
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ (1984 – Τζουντι Ντειβις, πεγκυ Ασκροφτ, ΑΛεκ Γκινες – η αγαπημένη μουσική του Ζαρ μέσα από 50 χρόνια καριέρας- η τελευταία ταινία ενός έξοχου δημιουργού του Ντειβιντ Λιν)
Στην αρχή ήταν το χάος….μετά έγινε η εικόνα, ασπρόμαυρη και βουβή…και μετά ήρθε ο ήχος για να συνοδέψει αυτή την εικόνα και να δώσει τη δική του πινελιά. Η ιστορία του σινεμά είναι πλέον συνυφασμένη με την μουσική. Ίσως οι πρώτοι διδάξαντες του είδους να προέρχονται από την Αμερική όμως η μαγιά που έκανε την κινηματογραφική μουσική σπουδαία προήλθε από την Ευρώπη με την τεράστια συμφωνική παράδοση. Ο Μοτσαρτ αν ζούσε σήμερα θα ήταν αναμφισβήτητα ένας σπουδαίος κινηματογραφικός συνθέτης. σε αυτή την ομάδα ανθρώπων που άλλαξαν την κινηματογραφική μουσική και επηρέασαν τους μεταγενέστερους ανήκει και ένα σπουδαίο όνομα από την Γαλλία ο Μωρις Αλέξις Ζαρ
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΚΑΙΓΕΤΑΙ ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ? (1966 – σκηνοθεσία Ρενέ Κλεμαν, παίζουν Ζαν Πολ Μπελμοντο, Λεσλι Κάρον, Κερκ Νταγκλας, Τζορτζ Τσακιρις, Αλεν Ντελόν – η ιστορία αποχώρησης των γερμανών από το κατεχόμενο Παρίσι το 1944)
Μωρίς Αλέξις Ζαρ. Αυτό είναι το πλήρες όνομα του εξαιρετικού Γάλλου συνθέτη που σίγουρα θα αναγνωρίσετε μέσα στα επόμενα λεπτά αφού οι μουσικές του ταξιδεύουν την υφήλιο. Γεννημένος το 1924 στη Λυών. Γόνος εύπορης σχετικά οικογένειας, αφού ο πατέρας του ήταν ανώτερος δημόσιος υπάλληλος στην Γαλλική Κρατική Ραδιοφωνία. Οι γονείς του δεν είχαν καμία ιδιαίτερη σχέση με τη μουσική και ίσως για αυτό και ο ίδιος ανακάλυψε τη σημασία της μουσικής προς το τέλος της εφηβείας του. Αγάπησε όμως τόσο αυτόν τον χώρο που εξ αρχής αποφάσισε να ασχοληθεί με την σύνθεση και την διεύθυνση ορχήστρας. Οι αρχικές αντιρρήσεις της οικογένειας κάμφθηκαν και ο Μωρίς σπούδασε μουσική στο κονσερβατουάρ του Παρισιού.
Αν και έγινε διάσημος από το σινεμά ο Ζαρ τα πρώτα χρόνια της νιότης του ασχολήθηκε με το θέατρο καθώς ήταν μουσικός και διευθυντής ορχήστρας σε δύο γνωστούς γαλλικούς θιάσους της μεταπολεμικής Γαλλίας του Ζαν Λουι Μπαρό και του Ζαν Βιλάρ. Ο Ζαρ χαρακτηρίζει πλέον αυτά τα χρόνια ως τα πιο όμορφα της ζωής του καθώς τολμούσε να πειραματιστεί και να δοκιμάζει ήχους και εναλλακτικές τεχνοτροπίες χωρίς δισταγμό. Νέος ακόμα θα ασχοληθεί τόσο με την συμφωνική όσο και με την ηλεκτρονική μουσική, που τότε ήταν σε πρώιμο στάδιο. Το 1952 θα κάνει το μεγάλο βήμα και θα μπει στον κόσμο της κινηματογραφικής μουσικής. Ήταν ο σκηνοθέτης Ζορζ Φρανζί που θα τον πείσει να του γράψει τη μουσική για την ταινία «Οι φύλακες». Μια λαμπρή καριέρα ξεκίνησε για τον 30αρη τότε Μωρίς και ο ίδιος το κατάλαβε πολύ σύντομα.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΠΕΘΑΙΝΩΝΤΑΣ ΣΤΗ ΜΑΔΡΙΤΗ (1963, σκην : ΦΡΕΝΤΕΡΙΚ ΡΟΣΙΦ ντοκιμαντερ για τον ισπανικό εμφύλιο)
Μέσα σε μια δεκαετία (αυτή του ’50) η αλλιώς όπως ονομάζεται η γαλλική περίοδος του Μωρίς Ζαρ (απαριθμεί περίπου 30 ταινίες) ο γάλλος συνθέτης έγινε από τα περιζήτητα ονόματα της μουσικής στη Γαλλία. Το 1961 ο Αμερικανός κινηματογραφικός παραγωγός Σαμ Σπιγκελ θα τον προσέξει και θα του προτείνει να συνεργαστεί με τον σκηνοθέτη Ντειβιντ Λυν σε ένα ακριβό σχέδιο που ετοιμάζουν οι δύο τους. Ήταν ο Λωρενς της Αραβίας. Η εκπληκτική ιστορία του Λυν με τον Πητερ ο Τουλ στον πρωταγωνιστικό ρόλο θα σαρώσει το 1962 κερδίζοντας 7 Όσκαρ. Μεταξύ των βραβευθέντων και ο Ζαρ που γίνεται διάσημος πλέον και στην Αμερική. Η συνεργασία του Ντειβιντ Λιν και του Μωρίς Ζαρ υπήρξε απόλυτα επιτυχής μέσα από 4 ταινίες που σήμερα θεωρούνται αξεπέραστες και κλασσικές. Λωρενς της Αραβίας, η κόρη του Ραιαν, Πέρασμα στην Ινδία και εκείνη που καθιέρωσε τον Γάλλο μουσικοσυνθέτη στο διεθνές στερέωμα περισσότερο από κάθε άλλη ο Δρ Ζιβάγκο
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΛΩΡΕΝΣ ΤΗΣ ΑΡΑΒΙΑΣ (1962 σκηνοθεσία : Ντειβιντ Λιν, σηματοδότησε την αρχή μιας στενής συνεργασίας και φιλίας για τους Λιν και Ζαρ, παίζουν Πητερ Ο τουλ, Ομαρ Σαριφ Αλεκ Γκινες, Αντονι Κουιν – 7 Οσκαρ μεταξύ των οποίων ταινίας, σκηνοθεσίας, μουσικής)
Για να φτάσει στο πρώτο του Όσκαρ το 1962 για τον Λώρενς της Αραβίας ο Ζαρ ταξίδεψε μέχρι την Μέση Ανατολή θέλοντας να μελετήσει καλά τους ήχους και την μουσική παράδοση των Αράβων. 3 χρόνια αργότερα όταν ο Λυν θα ασχοληθεί με το αριστούργημα του νομπελίστα Μπορις Πάστερνακ Δρ Ζιβαγκο, που πραγματεύεται τα πρώτα χρόνια της Οκτωβριανής επανάστασης στη Ρωσία ο Ζαρ δεν θα διστάσει να μείνει αρκετούς μήνες στη Μόσχα προκειμένου να βρει την μελωδία εκείνη που θα μαγέψει τους θεατές της ταινίας. Και πράγματι θα το καταφέρει κερδίζοντας για άλλη μια φορά το χειροκρότημα και την επιβράβευση για την δουλεία του ενώ η μουσική του για την ταινία αυτή θα γνωρίσει τέτοια προβολή όση γνώρισε λίγα χρόνια νωρίτερα ο Μάνος Χατζιδάκις με τα Παιδιά του Πειραιά. Το θέμα της Λάρα, το βασικό μουσικό θέμα της ταινίας που περιγράφει τον έρωτα των 2 πρωταωνιστών της ιστορίας του Ζιβάγκο και της Λάρα που ερμηνεύουν ο Ομαρ Σαριφ και η Τζούλι Κρίστι, θα γνωρίσει αμέτρητες διασκευές και φυσικά θα δώσει το δεύτερο Όσκαρ στον Μωρίς Ζαρ
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΔΡ ΖΙΒΑΓΚΟ (ΘΕΜΑ ΛΑΡΑΣ και διασκευές) (1965 η 2η συνεργασία Λυν – Ζαρ πάλι με απόλυτα επιτυχές αποτελέσματα, παίζουν Ομαρ Σαριφ, Τζούλι κριστι, Αλεκ Γκινες, Τζεραλντιν Τσαπλιν, Ροντ Σταιγκερ, το θέμα της Λάρας κατάφερε το 1965 να ρίξει από το Νο1 των τσαρτ τους μπιτλς και το help)
Η μουσική του Ζαρ σε παρασέρνει σε ένα μεθυστικό ταξίδι στις πιο όμορφες γωνιές του κόσμου. Η γοητεία της είναι ακαταμάχητη. Μπορεί τη μια στιγμή να βρεθείς σε μια έρημο της Ανατολής και την άλλη στην ρωσική στέπα. Από το Παρίσι, στην Καλκούτα και από το Τόκιο στη Νέα Υόρκη. Η ευκολία με την οποία ο γάλλος συνθέτης ταξιδεύει με τη μουσική του από το Βορρά στο Νότο και από τη Δύση στην Ανατολή είναι εκπληκτική. Μπορεί να σε συγκινήσει είτε γράφει μουσική για ένα και μόνο μουσικό όργανο είτε για την πιο μεγάλη ορχήστρα της Αμερικής. Συνεπής επαγγελματίας του χώρου αλλά και μόνιμος μελετητής των εξελίξεων και των τεχνολογικών αλλαγών τη δεκαετία του ’80 θα γίνει από τους πρώτους που θα στραφεί στην ηλεκτρονική μουσική και στα συνθεσαιζερ. Και πάντα του αρέσει να δοκιμάζει και να παρακολουθεί την μουσική παράδοση στα 4 σημεία του ορίζοντα. Κάτι που τον βοήθησε άπειρες φορές να βρει τον δρόμο για να διαβάσει τις εικόνες του σκηνοθέτη
ΜΟΥΣΙΚΗ – α) Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΩΝ (1967 – σκηνοθεσία : Ανατολ Λιτβακ, πολεμικό δράμα με τους Πητερ Ο τουλ, Ομαρ Σαριφ, Τομ Κουρτεναι, Τζοανα Πετετ)
β) ΓΚΟΣΤ (διασκευή σε ένα παλιό θέμα του Αλεξ Νορθ θα φτάσει το 1990 μέχρι το Νο1, σκηνοθεσία Τζερι Ζουκερ παίζουν Πατρικ Σουειζι, Ντεμι Μουρ, Γουπι Γκολντμπεργκ)
Μέσα σε μισό αιώνα καριέρας ο μωρίς Ζαρ κατάφερε να συνεργαστεί με μερικά από τα πιο ακριβά ονόματα του κινηματογράφου. Αλμπερ Καμί, Αλαιν Ρενέ, Λουτσίνο Βισκόντι, Φράνκο Τζεφιρέλι, Ιστβαν Σαμπο, Φολκερ Σλεντορφ, Αλφρεντ Χιτσκοκ, Ντειβιντ Λιν, Πιτερ Γουιαρ, Μαικλ Τσιμίνο, Κλιντ Ιστγουντ, Ανατόλ Λιτβακ, Τζον Χιουστον, Ελία Καζάν, Γουιλιαμ Γουαιλερ. Χάρη σε αυτές τις συνεργασίες έγραψε τη μουσική σε πολύ σπουδαίες ταινίες όπως Τοπαζ, Επικίνδυνα χρόνια, ημέρα της εκδικήσεως, Παρίσι στις φλόγες, Καταραμένοι, Το μήνυμα, Γκραν Πρι, Η νύχτα των στρατηγών, Ιησούς από τη Ναζαρετ, Γκοστ, Γορίλλες στην ομίχλη, Μάρτυρας εγκλήματος, Σανσαιν, ο κύκλος των χαμένων ποιητών και άλλες πολλές. Συνολικά 160 ταινίες που καθεμιά του έδωσε και κάτι διαφορετικό.
ΜΟΥΣΙΚΗ – Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ (1989 σκηνοθεσία : Πιτερ Γουιαρ, Όσκαρ σεναρίου, παίζουν : Ρομπιν Γουιλιαμς, Ιθαν Χωκ, Ρομπερτ Σων Λέοναρντ)
Σήμερα ο Μωρίς Ζαρ είναι πλέον 82 χρονών. Το Δεκέμβριο που μας πέρασε η Ευρωπαική Ακαδημία κινηματογράφου του απένειμε για την πλούσια καριέρα του και για την συνεισφορά του στον χώρο της 7ης τέχνης το τιμητικό Φελιξ, που το έλαβε με μεγάλη συγκίνηση. Οι βραβεύσεις και οι διακρίσεις που έλαβε κατά καιρούς φυσικά είναι αρκετές. 9 υποψηφιότητες Όσκαρ (3 νίκες όλες για ταινίες του Ντειβιντ Λιν), 10 υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα (4 νίκες), 6 υποψηφιότητες Γκράμι (με 2 νίκες). Επιπλέον έχει διευθύνει μερικές από τις καλύτερες ορχήστρες του κόσμου όπως την Βασιλική Φιλαρμονική του Λονδίνου, την Φιλαρμονική της Ιαπωνίας, του Λος Άντζελες, της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Τέλος το γαλλικό κράτος τον έχει ανακηρύξει Ιππότη του Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών, ο Φρανσούα Μιτεράν τον τίμησε με την ανώτατη τιμή της γαλλικής δημοκρατίας τοποθετώντας τον στην Λεγεώνα των τιμών ενώ ο Δήμος της Λυών τον ανακήρυξε Επίτιμο δημότη. Και μάλλον από όλα αυτά το 16χρονο παιδί που έτυχε να μαγευτεί από μια συμφωνική ραψωδία του Λιστ πρέπει πλέον τώρα στα 82 του να είναι ικανοποιημένο από την διαδρομή του. Τι άλλο θα μπορούσε κανείς να του ευχηθεί λοιπόν παρά Χρόνια πολλά κύριε Ζαρ!
ΜΟΥΣΙΚΗ – Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΡΑΙΑΝ (1970, 3η συνεργασία Λυν- Ζαρ, παίζουν Ρομπερτ Μιτσαμ, Σαρα Μαιλς, Τρεβορ Χαουαρντ, Ιρλανδία 1916)
Προσπαθώντας να θυμηθεί αυτή την τεράστια μουσική πορεία λέει με χιούμορ ότι δούλευε σκληρά μια ζωή για να πληρώσει την διατροφή και τα διαζύγια που του έδωσαν οι γυναίκες του. «ευτυχώς το Χόλυγουντ με βοήθησε σε αυτό» συμπληρώνει με νόημα. Σήμερα ζει μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης με την τρίτη κατά σειρά γυναίκα του, την Αμερικανίδα ηθοποιό Λώρα Ντέβον, κάνοντας εμφανίσεις σε διάφορα μουσικά φεστιβάλ του κόσμου. Είναι ένας από τους λίγους συνθέτες που κατέχουν το δικό τους αστέρι στην λεωφόρο του Χολιγουντ και φυσικά παρακολουθεί πάντα με ενδιαφέρον τους συναδέλφους του ξεχωρίζοντας κάποιους από αυτούς. Τον Τομας Νιούτον (Αμερικαν Μπιουτι) ,τον Ελιοτ Γκοτενταλ (Όσκαρ για τη Φρίντα), που τους θεωρεί καινοτόμους στο χώρο αλλά και τον Ελληνογάλλο Αλεξαντερ Ντεσπλα (Συριάνα). λέτε αυτός ο τελευταίος να είναι και ο διάδοχος του Μωρις Ζαρ και Ζωρζ Ντελερί στο Χόλυγουντ?
ΜΟΥΣΙΚΗ – SUNSHINE (2000 – σκηνοθεσία Ιστβαν Ζαμπο, παίζουν Ρειφ Φαινς, Ρειτσελ Γουαις, η ιστορία μιας εβραϊκής οικογένειας στην Ουγγαρία τα τελευταία 50 χρόνια) / ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ (1995 – σκηνοθεσία : Αλφόνσο Αράου, παίζουν Κιάνου Ριβς, Αιτάνα Σνατσες Χιχόν, ρομαντικό δράμα εποχής)
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ (1984 – Τζουντι Ντειβις, πεγκυ Ασκροφτ, ΑΛεκ Γκινες – η αγαπημένη μουσική του Ζαρ μέσα από 50 χρόνια καριέρας- η τελευταία ταινία ενός έξοχου δημιουργού του Ντειβιντ Λιν)
Στην αρχή ήταν το χάος….μετά έγινε η εικόνα, ασπρόμαυρη και βουβή…και μετά ήρθε ο ήχος για να συνοδέψει αυτή την εικόνα και να δώσει τη δική του πινελιά. Η ιστορία του σινεμά είναι πλέον συνυφασμένη με την μουσική. Ίσως οι πρώτοι διδάξαντες του είδους να προέρχονται από την Αμερική όμως η μαγιά που έκανε την κινηματογραφική μουσική σπουδαία προήλθε από την Ευρώπη με την τεράστια συμφωνική παράδοση. Ο Μοτσαρτ αν ζούσε σήμερα θα ήταν αναμφισβήτητα ένας σπουδαίος κινηματογραφικός συνθέτης. σε αυτή την ομάδα ανθρώπων που άλλαξαν την κινηματογραφική μουσική και επηρέασαν τους μεταγενέστερους ανήκει και ένα σπουδαίο όνομα από την Γαλλία ο Μωρις Αλέξις Ζαρ
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΚΑΙΓΕΤΑΙ ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ? (1966 – σκηνοθεσία Ρενέ Κλεμαν, παίζουν Ζαν Πολ Μπελμοντο, Λεσλι Κάρον, Κερκ Νταγκλας, Τζορτζ Τσακιρις, Αλεν Ντελόν – η ιστορία αποχώρησης των γερμανών από το κατεχόμενο Παρίσι το 1944)
Μωρίς Αλέξις Ζαρ. Αυτό είναι το πλήρες όνομα του εξαιρετικού Γάλλου συνθέτη που σίγουρα θα αναγνωρίσετε μέσα στα επόμενα λεπτά αφού οι μουσικές του ταξιδεύουν την υφήλιο. Γεννημένος το 1924 στη Λυών. Γόνος εύπορης σχετικά οικογένειας, αφού ο πατέρας του ήταν ανώτερος δημόσιος υπάλληλος στην Γαλλική Κρατική Ραδιοφωνία. Οι γονείς του δεν είχαν καμία ιδιαίτερη σχέση με τη μουσική και ίσως για αυτό και ο ίδιος ανακάλυψε τη σημασία της μουσικής προς το τέλος της εφηβείας του. Αγάπησε όμως τόσο αυτόν τον χώρο που εξ αρχής αποφάσισε να ασχοληθεί με την σύνθεση και την διεύθυνση ορχήστρας. Οι αρχικές αντιρρήσεις της οικογένειας κάμφθηκαν και ο Μωρίς σπούδασε μουσική στο κονσερβατουάρ του Παρισιού.
Αν και έγινε διάσημος από το σινεμά ο Ζαρ τα πρώτα χρόνια της νιότης του ασχολήθηκε με το θέατρο καθώς ήταν μουσικός και διευθυντής ορχήστρας σε δύο γνωστούς γαλλικούς θιάσους της μεταπολεμικής Γαλλίας του Ζαν Λουι Μπαρό και του Ζαν Βιλάρ. Ο Ζαρ χαρακτηρίζει πλέον αυτά τα χρόνια ως τα πιο όμορφα της ζωής του καθώς τολμούσε να πειραματιστεί και να δοκιμάζει ήχους και εναλλακτικές τεχνοτροπίες χωρίς δισταγμό. Νέος ακόμα θα ασχοληθεί τόσο με την συμφωνική όσο και με την ηλεκτρονική μουσική, που τότε ήταν σε πρώιμο στάδιο. Το 1952 θα κάνει το μεγάλο βήμα και θα μπει στον κόσμο της κινηματογραφικής μουσικής. Ήταν ο σκηνοθέτης Ζορζ Φρανζί που θα τον πείσει να του γράψει τη μουσική για την ταινία «Οι φύλακες». Μια λαμπρή καριέρα ξεκίνησε για τον 30αρη τότε Μωρίς και ο ίδιος το κατάλαβε πολύ σύντομα.
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΠΕΘΑΙΝΩΝΤΑΣ ΣΤΗ ΜΑΔΡΙΤΗ (1963, σκην : ΦΡΕΝΤΕΡΙΚ ΡΟΣΙΦ ντοκιμαντερ για τον ισπανικό εμφύλιο)
Μέσα σε μια δεκαετία (αυτή του ’50) η αλλιώς όπως ονομάζεται η γαλλική περίοδος του Μωρίς Ζαρ (απαριθμεί περίπου 30 ταινίες) ο γάλλος συνθέτης έγινε από τα περιζήτητα ονόματα της μουσικής στη Γαλλία. Το 1961 ο Αμερικανός κινηματογραφικός παραγωγός Σαμ Σπιγκελ θα τον προσέξει και θα του προτείνει να συνεργαστεί με τον σκηνοθέτη Ντειβιντ Λυν σε ένα ακριβό σχέδιο που ετοιμάζουν οι δύο τους. Ήταν ο Λωρενς της Αραβίας. Η εκπληκτική ιστορία του Λυν με τον Πητερ ο Τουλ στον πρωταγωνιστικό ρόλο θα σαρώσει το 1962 κερδίζοντας 7 Όσκαρ. Μεταξύ των βραβευθέντων και ο Ζαρ που γίνεται διάσημος πλέον και στην Αμερική. Η συνεργασία του Ντειβιντ Λιν και του Μωρίς Ζαρ υπήρξε απόλυτα επιτυχής μέσα από 4 ταινίες που σήμερα θεωρούνται αξεπέραστες και κλασσικές. Λωρενς της Αραβίας, η κόρη του Ραιαν, Πέρασμα στην Ινδία και εκείνη που καθιέρωσε τον Γάλλο μουσικοσυνθέτη στο διεθνές στερέωμα περισσότερο από κάθε άλλη ο Δρ Ζιβάγκο
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΛΩΡΕΝΣ ΤΗΣ ΑΡΑΒΙΑΣ (1962 σκηνοθεσία : Ντειβιντ Λιν, σηματοδότησε την αρχή μιας στενής συνεργασίας και φιλίας για τους Λιν και Ζαρ, παίζουν Πητερ Ο τουλ, Ομαρ Σαριφ Αλεκ Γκινες, Αντονι Κουιν – 7 Οσκαρ μεταξύ των οποίων ταινίας, σκηνοθεσίας, μουσικής)
Για να φτάσει στο πρώτο του Όσκαρ το 1962 για τον Λώρενς της Αραβίας ο Ζαρ ταξίδεψε μέχρι την Μέση Ανατολή θέλοντας να μελετήσει καλά τους ήχους και την μουσική παράδοση των Αράβων. 3 χρόνια αργότερα όταν ο Λυν θα ασχοληθεί με το αριστούργημα του νομπελίστα Μπορις Πάστερνακ Δρ Ζιβαγκο, που πραγματεύεται τα πρώτα χρόνια της Οκτωβριανής επανάστασης στη Ρωσία ο Ζαρ δεν θα διστάσει να μείνει αρκετούς μήνες στη Μόσχα προκειμένου να βρει την μελωδία εκείνη που θα μαγέψει τους θεατές της ταινίας. Και πράγματι θα το καταφέρει κερδίζοντας για άλλη μια φορά το χειροκρότημα και την επιβράβευση για την δουλεία του ενώ η μουσική του για την ταινία αυτή θα γνωρίσει τέτοια προβολή όση γνώρισε λίγα χρόνια νωρίτερα ο Μάνος Χατζιδάκις με τα Παιδιά του Πειραιά. Το θέμα της Λάρα, το βασικό μουσικό θέμα της ταινίας που περιγράφει τον έρωτα των 2 πρωταωνιστών της ιστορίας του Ζιβάγκο και της Λάρα που ερμηνεύουν ο Ομαρ Σαριφ και η Τζούλι Κρίστι, θα γνωρίσει αμέτρητες διασκευές και φυσικά θα δώσει το δεύτερο Όσκαρ στον Μωρίς Ζαρ
ΜΟΥΣΙΚΗ – ΔΡ ΖΙΒΑΓΚΟ (ΘΕΜΑ ΛΑΡΑΣ και διασκευές) (1965 η 2η συνεργασία Λυν – Ζαρ πάλι με απόλυτα επιτυχές αποτελέσματα, παίζουν Ομαρ Σαριφ, Τζούλι κριστι, Αλεκ Γκινες, Τζεραλντιν Τσαπλιν, Ροντ Σταιγκερ, το θέμα της Λάρας κατάφερε το 1965 να ρίξει από το Νο1 των τσαρτ τους μπιτλς και το help)
Η μουσική του Ζαρ σε παρασέρνει σε ένα μεθυστικό ταξίδι στις πιο όμορφες γωνιές του κόσμου. Η γοητεία της είναι ακαταμάχητη. Μπορεί τη μια στιγμή να βρεθείς σε μια έρημο της Ανατολής και την άλλη στην ρωσική στέπα. Από το Παρίσι, στην Καλκούτα και από το Τόκιο στη Νέα Υόρκη. Η ευκολία με την οποία ο γάλλος συνθέτης ταξιδεύει με τη μουσική του από το Βορρά στο Νότο και από τη Δύση στην Ανατολή είναι εκπληκτική. Μπορεί να σε συγκινήσει είτε γράφει μουσική για ένα και μόνο μουσικό όργανο είτε για την πιο μεγάλη ορχήστρα της Αμερικής. Συνεπής επαγγελματίας του χώρου αλλά και μόνιμος μελετητής των εξελίξεων και των τεχνολογικών αλλαγών τη δεκαετία του ’80 θα γίνει από τους πρώτους που θα στραφεί στην ηλεκτρονική μουσική και στα συνθεσαιζερ. Και πάντα του αρέσει να δοκιμάζει και να παρακολουθεί την μουσική παράδοση στα 4 σημεία του ορίζοντα. Κάτι που τον βοήθησε άπειρες φορές να βρει τον δρόμο για να διαβάσει τις εικόνες του σκηνοθέτη
ΜΟΥΣΙΚΗ – α) Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΩΝ (1967 – σκηνοθεσία : Ανατολ Λιτβακ, πολεμικό δράμα με τους Πητερ Ο τουλ, Ομαρ Σαριφ, Τομ Κουρτεναι, Τζοανα Πετετ)
β) ΓΚΟΣΤ (διασκευή σε ένα παλιό θέμα του Αλεξ Νορθ θα φτάσει το 1990 μέχρι το Νο1, σκηνοθεσία Τζερι Ζουκερ παίζουν Πατρικ Σουειζι, Ντεμι Μουρ, Γουπι Γκολντμπεργκ)
Μέσα σε μισό αιώνα καριέρας ο μωρίς Ζαρ κατάφερε να συνεργαστεί με μερικά από τα πιο ακριβά ονόματα του κινηματογράφου. Αλμπερ Καμί, Αλαιν Ρενέ, Λουτσίνο Βισκόντι, Φράνκο Τζεφιρέλι, Ιστβαν Σαμπο, Φολκερ Σλεντορφ, Αλφρεντ Χιτσκοκ, Ντειβιντ Λιν, Πιτερ Γουιαρ, Μαικλ Τσιμίνο, Κλιντ Ιστγουντ, Ανατόλ Λιτβακ, Τζον Χιουστον, Ελία Καζάν, Γουιλιαμ Γουαιλερ. Χάρη σε αυτές τις συνεργασίες έγραψε τη μουσική σε πολύ σπουδαίες ταινίες όπως Τοπαζ, Επικίνδυνα χρόνια, ημέρα της εκδικήσεως, Παρίσι στις φλόγες, Καταραμένοι, Το μήνυμα, Γκραν Πρι, Η νύχτα των στρατηγών, Ιησούς από τη Ναζαρετ, Γκοστ, Γορίλλες στην ομίχλη, Μάρτυρας εγκλήματος, Σανσαιν, ο κύκλος των χαμένων ποιητών και άλλες πολλές. Συνολικά 160 ταινίες που καθεμιά του έδωσε και κάτι διαφορετικό.
ΜΟΥΣΙΚΗ – Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ (1989 σκηνοθεσία : Πιτερ Γουιαρ, Όσκαρ σεναρίου, παίζουν : Ρομπιν Γουιλιαμς, Ιθαν Χωκ, Ρομπερτ Σων Λέοναρντ)
Σήμερα ο Μωρίς Ζαρ είναι πλέον 82 χρονών. Το Δεκέμβριο που μας πέρασε η Ευρωπαική Ακαδημία κινηματογράφου του απένειμε για την πλούσια καριέρα του και για την συνεισφορά του στον χώρο της 7ης τέχνης το τιμητικό Φελιξ, που το έλαβε με μεγάλη συγκίνηση. Οι βραβεύσεις και οι διακρίσεις που έλαβε κατά καιρούς φυσικά είναι αρκετές. 9 υποψηφιότητες Όσκαρ (3 νίκες όλες για ταινίες του Ντειβιντ Λιν), 10 υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα (4 νίκες), 6 υποψηφιότητες Γκράμι (με 2 νίκες). Επιπλέον έχει διευθύνει μερικές από τις καλύτερες ορχήστρες του κόσμου όπως την Βασιλική Φιλαρμονική του Λονδίνου, την Φιλαρμονική της Ιαπωνίας, του Λος Άντζελες, της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Τέλος το γαλλικό κράτος τον έχει ανακηρύξει Ιππότη του Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών, ο Φρανσούα Μιτεράν τον τίμησε με την ανώτατη τιμή της γαλλικής δημοκρατίας τοποθετώντας τον στην Λεγεώνα των τιμών ενώ ο Δήμος της Λυών τον ανακήρυξε Επίτιμο δημότη. Και μάλλον από όλα αυτά το 16χρονο παιδί που έτυχε να μαγευτεί από μια συμφωνική ραψωδία του Λιστ πρέπει πλέον τώρα στα 82 του να είναι ικανοποιημένο από την διαδρομή του. Τι άλλο θα μπορούσε κανείς να του ευχηθεί λοιπόν παρά Χρόνια πολλά κύριε Ζαρ!
ΜΟΥΣΙΚΗ – Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΡΑΙΑΝ (1970, 3η συνεργασία Λυν- Ζαρ, παίζουν Ρομπερτ Μιτσαμ, Σαρα Μαιλς, Τρεβορ Χαουαρντ, Ιρλανδία 1916)
Προσπαθώντας να θυμηθεί αυτή την τεράστια μουσική πορεία λέει με χιούμορ ότι δούλευε σκληρά μια ζωή για να πληρώσει την διατροφή και τα διαζύγια που του έδωσαν οι γυναίκες του. «ευτυχώς το Χόλυγουντ με βοήθησε σε αυτό» συμπληρώνει με νόημα. Σήμερα ζει μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης με την τρίτη κατά σειρά γυναίκα του, την Αμερικανίδα ηθοποιό Λώρα Ντέβον, κάνοντας εμφανίσεις σε διάφορα μουσικά φεστιβάλ του κόσμου. Είναι ένας από τους λίγους συνθέτες που κατέχουν το δικό τους αστέρι στην λεωφόρο του Χολιγουντ και φυσικά παρακολουθεί πάντα με ενδιαφέρον τους συναδέλφους του ξεχωρίζοντας κάποιους από αυτούς. Τον Τομας Νιούτον (Αμερικαν Μπιουτι) ,τον Ελιοτ Γκοτενταλ (Όσκαρ για τη Φρίντα), που τους θεωρεί καινοτόμους στο χώρο αλλά και τον Ελληνογάλλο Αλεξαντερ Ντεσπλα (Συριάνα). λέτε αυτός ο τελευταίος να είναι και ο διάδοχος του Μωρις Ζαρ και Ζωρζ Ντελερί στο Χόλυγουντ?
ΜΟΥΣΙΚΗ – SUNSHINE (2000 – σκηνοθεσία Ιστβαν Ζαμπο, παίζουν Ρειφ Φαινς, Ρειτσελ Γουαις, η ιστορία μιας εβραϊκής οικογένειας στην Ουγγαρία τα τελευταία 50 χρόνια) / ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ (1995 – σκηνοθεσία : Αλφόνσο Αράου, παίζουν Κιάνου Ριβς, Αιτάνα Σνατσες Χιχόν, ρομαντικό δράμα εποχής)
Σχόλια